Η Αεροπορία των ΗΠΑ εισάγει σε υπηρεσία το βλήμα JASSM

Το χαμηλής παρατηρησιμότητας (stealth) βλήμα cruise αέρος-εδάφους AGM-158A Joint Air-to-Surface Standoff Missile (JASSM) εισήλθε πλέον σε υπηρεσία σε μονάδες της Αεροπορίας των ΗΠΑ.

Περί τα 350 βλήματα είναι επιχειρησιακά ανά τον κόσμο επί βομβαρδιστικών Β-52Η Stratofortress και Β-1Β Lancer, μετά το επιτυχημένο πρόγραμμα δοκιμών, με 9 στις 11 επιτυχίες εντός του 2005 και δύο στις δύο εντός του 2006. Το πρόγραμμα εισήλθε στη φάση μηχανολογικής και παραγωγικής ανάπτυξης το 1997, η παραγωγή  περιορισμένης κλίμακας άρχισε το 2001, ενώ η παραγωγή πλήρους κλίμακας άρχισε τα μέσα του 2004. Η εξέλιξη του προγράμματος δεν ήταν ομαλή, καθώς επρόκειτο για απαίτηση που υπήρχε από τα τέλη της δεκαετίας του ’70. Αρκετές προσπάθειες είχαν αποτύχει, με πιο πρόσφατη την AGM-137 TSSΑM του 1986, μετά από οκτώ χρόνια ανάπτυξης και πολλές υπερβάσεις κόστους. Η αρχική επιχειρησιακή απαίτηση ήταν για ένα υψηλής επιβιωσιμότητας και μεγάλης εμβέλειας αλλά σχετικά χαμηλού κόστους όπλο ακριβείας που, εκτοξευόμενο από τακτικά μαχητικά και στρατηγικά βομβαρδιστικά, θα μπορούσε να πλήξει τα νέα σοβιετικά αντιαεροπορικά πυραυλικά συστήματα (διψήφιου κωδικού, ήτοι από SA-10 και νεότερου) από ασφαλείς αποστάσεις, κάτι ανέφικτο με τα υπάρχοντα όπλα καταστολής αεράμυνας. Κατά την ανάπτυξη όμως, η προδιαγραφή απαίτησε αυξημένη αποτελεσματικότητα κατά σταθερών και κινητών στόχων και μάλιστα με μειωμένο κόστος και αυξημένη ταχύτητα παραγωγής σε σχέση με άλλα βλήματα πλεύσης, κάτι που οδήγησε στην αντικατάσταση της υπό σχεδίαση διατρητικής κεφαλής WDU-35 από μια πολλαπλών ρόλων εκρηκτική κεφαλή, τη WDU-42, βάρους 454 χλγ. και γομωμένη με «μη ευαίσθητο» (insensitive) εκρηκτικό. Το όπλο έχει μήκος περί τα 4 μέτρα, βάρος περί τα τον ένα τόνο και εμβέλεια περί τα 360-400 χλμ. για να προσβάλλει υψηλής προτεραιότητας, καλά προστατευμένους στόχους στο βάθος του εχθρικού εναέριου χώρου. Η καθοδήγησή του είναι με υβριδικό αδρανειακό-δορυφορικό σύστημα που διαθέτει σύστημα αντιπαρεμβολών, ενώ στην τερματική φάση γίνεται με απεικονιστή υπερύθρου και η ταχύτητα φτάνει τα 0,85 Mach. Επιπλέον πρόκειται για το πρώτο «έξυπνο» όπλο που υιοθετεί νέα μέθοδο ολοκλήρωσης στο οπλικό σύστημα του αεροσκάφους-φορέα, η οποία δεν απαιτεί εκτενή αλλαγή στο λογισμικό του αεροσκάφους και ως εκ τούτου είναι ταχύτερη και οικονομικότερη. Η βελτιωμένη έκδοση AGM-158B JASSM-ER είναι βασικά ίδια αλλά, χάρη στον νέο κινητήρα και τη μεγαλύτερη ποσότητα εσωτερικά μεταφερόμενου καυσίμου θα έχει εμβέλεια άνω των 1.000 χλμ. Πιθανώς θα εγκατασταθεί και ζεύξη δεδομένων (data-link) για τον πλήρη έλεγχο του όπλου και μετά την εκτόξευση, προκειμένου να μπορούν να γίνονται αλλαγές στην ανάθεση στόχου, την ακολουθούμενη πορεία, τη γεωμετρία προσβολής  επίθεσης. Επιπλέον θα μεταδίδονται από το βλήμα στα κέντρα διοίκησης πληροφορίες για την κατάσταση και τη θέση του όπλου προ της πρόσκρουσης καθώς και η εικόνα του αισθητήρα, με αποτέλεσμα την αυξημένη πιθανότητα επιτυχίας της αποστολής. Βελτιωμένη θα είναι η δυνατότητα της νέας έκδοσης στην προσβολή ναυτικών στόχων, και συγκεκριμένα πλοίων επιφανείας εν κινήσει. Το νέο όπλο θα εισέλθει σε υπηρεσία στο βομβαρδιστικό Β-1Β, ενώ η πρώτη του πτήση θα πραγματοποιηθεί την άνοιξη. Η Αεροπορία των ΗΠΑ έχει απαίτηση για 2.400 όπλα της βασικής έκδοσης και 2.500 όπλα αυξημένου βεληνεκούς ενώ η Αυστραλία απέκτησε τη βασική έκδοση ως όπλο πλήγματος από απόσταση για τα μαχητικά F-18 που διαθέτει. Υπενθυμίζεται ότι το JASSM είναι εξαρχής σχεδιασμένο για εκτόξευση από μαχητικά, σε αντίθεση με ανάλογα προγενέστερα βλήματα των ΗΠΑ. Είναι ολοκληρωμένο στο μαχητικό F-16 αλλά αν και ζητήθηκε από την Πολεμική Αεροπορία για τα νέα της αεροσκάφη F-16 Block 52+, εν τούτοις δεν αποδεσμεύθηκε από τις ΗΠΑ.