Η Πολεμική Αεροπορία είναι απαραίτητο να αποκτήσει ένα επιθετικό δόγμα με βάση το οποίο θα μπορεί να επιφέρει σοβαρά πλήγματα εντός της τουρκικής επικράτειας.

Τα όπλα αέρος-επιφανείας Stand-Off μεγιστοποιήσουν το αποτέλεσμα μιας αεροπορικής επιδρομής χωρίς να θέσουν σε μεγάλο κίνδυνο αεροσκάφη και πληρώματα, λόγω της μεγάλης απόστασης που μπορούν να αφεθούν από το αεροσκάφος φορέα σε σχέση με την θέση του στόχου.

Στην περίπτωση της ΠΑ με δεδομένη την αριθμητική υπεροχή του αντιπάλου, αλλά και την ύπαρξη αντιαεροπορικών συστημάτων S-400 στο τουρκικό οπλοστάσιο (επίκειται και δεύτερη προμήθεια), τα βλήματα Stand-Off αποτελούν πραγματικούς «πολλαπλασιαστές ισχύος» και ως αποτέλεσμα έναν σημαντικό παράγοντα για την επικράτηση της ΠΑ σε μια ενδεχόμενη αναμέτρηση με την τουρκική Αεροπορία.

Η προµήθεια του SCALP EG για τα Mirage 2000-5 Mk II προσέδωσε στην ΠΑ την πολυπόθητη ικανότητα υποστρατηγικής κρούσης εδώ και 18 χρόνια.

Όµως αυτό δεν αρκεί µε δεδοµένο ότι πρέπει να καλυφθεί η απαίτηση για την προσβολή ενός µεγάλου αριθµού τακτικών στόχων, που σε περίοδο συρράξεως θα αναλάβουν να εξουδετερώσουν τα µαχητικά F-16 της ΠΑ. 

Σήµερα το ρόλο αυτό καλύπτει µονάχα περιορισµένος αριθµός βληµάτων AGM-154 JSOW που διαθέτουν τα µαχητικά της 116 ΠΜ στον Άραξο.

Η ΠΑ θα πρέπει λοιπόν, όπως επισηµαίνουν αρκετές πλευρές, να απαιτήσει άµεσα την αποδέσµευση συγκεκριµένου οπλικού συστήµατος που θα αποτελέσει τον καθοριστικό πολλαπλασιαστή ισχύος για τον εκσυγχρονισµένο στόλο των F-16V.

Αυτό είναι το βλήµα AGM-158A Joint Air-to-Surface Stand-Οff Missile (JASSM). 

Πρόκειται για το νεότερο αυτόνοµο συµβατικό Stand-Off βλήµα υψηλής ακρίβειας, το οποίο σχεδιάστηκε αρχικά κατόπιν απαίτησης της USAF και του USN.

Έχει σχεδιαστεί για την καταστροφή σταθερών στόχων υψηλής αξίας µε ισχυρή αντιαεροπορική άµυνα αλλά και κινητών στόχων ενώ η άφεση του θα πραγµατοποιείται σε µεγάλη απόσταση από το στόχο ώστε να εξασφαλίζεται η επιβιωσιµότητα των χειριστών.

Η εµβέλεια του AGM-158 JASSM εκτιµάται ότι ξεπερνάει τα 370+ km (230 νµ) µε αποτέλεσµα να τοποθετείται στην κατηγορία των υπο-στρατηγικών όπλων, όπως το SCLP–EG. Βρίσκεται σε επιχειρησιακή χρήση από το 2009 στις ΗΠΑ, Πολωνία, Αυστραλία και Φιλανδία.

Όπως και µε το JSOW έτσι και το JASSM, η κατεύθυνση γίνεται µε ένα συνδυασµό από δέκτη δορυφορικής ναυτιλίας GPS και το σύστηµα αδρανειακής ναυτιλίας INS που παρουσιάζουν υψηλή αντοχή σε συστήµατα παρεµβολών σήµατος GPS.

Στη τελική φάση της πτήσης προς το στόχο το JASSM χρησιµοποιεί αυτόνοµη τερµατική καθοδήγηση υψηλής ακρίβειας µε ερευνητή υπέρυθρων IR, το οποίο συνδυάζει την περιοχή που βρίσκεται στην πορεία του βλήµατος µε το σύστηµα αυτόµατης αναγνώρισης που εντοπίζει και εγκλωβίζει το στόχο µε εξαιρετική ακρίβεια.

Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι η αποτελεσµατικότητα του είναι τέτοια, ώστε να απαιτείται ένα µονάχα βλήµα για την εξουδετέρωση ενός στόχου υψηλής αξίας – ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών. 

Το βάρος του JASSM είναι της τάξεως των 2250lbs ενώ στο σχεδιασµό του περιλαµβάνονται και χαρακτηριστικά Stealth που το καθιστούν δύσκολα διακριτό από τα εχθρικά ραντάρ αεράµυνας.

Αξίζει να σηµειωθεί ότι η Ελλάδα είχε ζητήσει ανεπίσηµα ενηµέρωση για τη διαθεσιµότητα του όπλου την περίοδο 2009. Τότε όµως το ενδεχόµενο πώλησης του όπλου από τις ΗΠΑ είχε απορριφθεί µε το αιτιολογικό ότι δεν είχε ολοκληρωθεί η ανάπτυξη του.

Το ότι η προηγούµενη διοίκηση των ΗΠΑ αρνήθηκε την παραχώρησή του στην Ελλάδα, δεν σηµαίνει ότι και αυτή θα κάνει το ίδιο.

Η επιλεκτική φιλοσοφία µε την οποία διακατέχονται οι ΗΠΑ στην αποδέσµευση προηγµένων οπλικών συστηµάτων αλλά και η έλλειψη ικανών πιστώσεων για την αγορά τους, ήταν τελικά οι πραγµατικοί λόγοι που συντέλεσαν στην έλλειψη βληµάτων Stand-Off από το οπλοστάσιο της ΠΑ για τα F-16C/D Block52+.

Σήµερα οι περισσότερες από αυτές τις παραµέτρους εξακολουθούν να υφίσταται αν και οι συνθήκες έχουν αλλάξει δραµατικά και αναµένεται να µεταβληθούν περαιτέρω στην περιοχή του Αιγαίου και της Ν.Α Μεσογείου.

Ας µην ξεχνάµε ότι ανάλογη σε µεγάλο βαθµό ήταν και η περίπτωση της Πολωνίας, η οποία προµηθεύτηκε σε πρώτη φάση µαχητικά F-16 Block 52+ Advanced και στη συνέχεια εγκρίθηκε η εξαγωγή του συγκεκριµένου οπλικού συστήµατος καθώς η χώρα αυτή είχε να αντιµετωπίσει την επιχειρησιακή πρόκληση συνθηκών άρνησης πρόσβασης “A2D” που εξασφαλίζουν τα ρωσικά συστήµατα S-400 απέναντι από τις χώρες µέλη του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Ευρώπη.

Το Ισραήλ επέδειξε σε ολόκληρο το κόσµο την αναγκαιότητα αυτή, αφού πραγµατοποίησε επίθεση εναντίον των ιρανικών δυνάµεων στη Συρία. Στόχος τα συγκροτήµατα αεράµυνας Pantsir S-1 (SA-22 Greyhound), Buk-M1(SA-11 Gadfly), S-200 και S-75, τα οποία συνιστούσαν ένα επικίνδυνο δίκτυο συστηµάτων SAM, σε συνδυασµό πάντοτε µε τα ρωσικά επίγεια αντιαεροπορικά και µαχητικά αεροσκάφη που επιχειρούν στην περιοχή.

Αντίστοιχα οι Τούρκοι χρησιµοποίησαν στα UAV που διαθέτουν για τέτοιους ρόλους Stand-Off όπλων καταφέρνοντας να επικρατήσουν σε Συρία, Λιβύη, Ναγκόρνο-Καραµπάχ.

Η πρόκληση προσβολής από ασφαλείς αποστάσεις

Η ισραηλινή Αεροπορία (IAF) στην Συρία είχε να αντιµετωπίσει ξεκάθαρα ένα µέτριο προς υψηλό επίπεδο απειλής. Ο µεγαλύτερος κίνδυνος προερχόταν από την επίγεια αεράµυνα, η οποία θα µπορούσε να προκαλέσει απώλειες στα ισραηλινά µαχητικά κρούσης που θα επιχειρούσαν να πλησιάσουν τις θέσεις της, για άφεση συµβατικών όπλων κρούσης.

Η επίθεση αυτή όπως αποδείχτηκε πραγµατοποιήθηκε µε βλήµατα Stand-Off τύπου Delilah και Spice κυρίως από διθέσια F-16 I Sufa και ορισµένα F-15I Raam – όπως απέδειξε και σχετικό βίντεο το οποίο δόθηκε στη δηµοσιότητα. 

Σε αυτό βλέπουµε την εικόνα να προέρχεται κατά πάσα πιθανότητα από τον ηλεκτροπτικό αισθητήρα ενός Delilah που εκτοξεύτηκε κατά της συριακής αεροπορικής βάσης στη Mazzeh.

Το βλήµα Delilah είναι ένας πύραυλος Stand-Off ο οποίος κατασκευάζεται από την ισραηλινή ΙΜΙ (Israel Military Industries), που µπορεί να καταστρέψει σταθερούς και κινητούς στόχους µε ακρίβεια CEP 1µ σε µέγιστη απόσταση 250km.

Ένα ακόµα χαρακτηριστικό του συστήµατος είναι η δυνατότητα του να υπερίπταται πάνω από την περιοχή ενδιαφέροντος – µέχρις ότου υπάρξει η κατάλληλη ευκαιρία για την καταστροφή του στόχου.

Ο χειριστής του συστήµατος διαθέτει δυνατότητα εκτέλεσης ελιγµού man in the loop, αυξάνοντας έτσι την ακρίβεια του βλήµατος και περιορίζοντας τις παράπλευρες απώλειες. Σύµφωνα µε τις διαθέσιµες πληροφορίες που υπάρχουν για το Delilah, το όπλο µπορεί να εκτελέσει κρούση σε «ευαίσθητους στόχους» µε υψηλή ακρίβεια σε µεγάλες αποστάσεις. Αναφέρεται χαρακτηριστικά η δυνατότητα «να επιλεγεί ακόµη και ποιό παράθυρο είναι επιθυµητό να πλήξει το βλήµα» όταν βάλλεται π.χ. εναντίον ενός κέντρου διοικήσεως! 

Σύµφωνα µε τον Αντιστράτηγο (ε.α)  Arieh Mizrachi πρώην διευθύνοντα σύµβουλο της ΙΜΙ, το βλήµα µπορεί σε κάθε περίπτωση να επαναλάβει την διαδικασία προσβολής µε νέο κύκλο προσέγγισης, ώστε να χτυπήσει µε απόλυτη ακρίβεια το επιθυµητό σηµείο.

Για παράδειγµα εάν ο στόχος είναι το Κέντρο ∆ιοίκησης µιας Μεραρχίας, το όπλο µπορεί να πλήξει το σηµείο που σύµφωνα µε πληροφορίες είναι συγκεντρωµένη η ανώτατη διοίκηση, εξουδετερώνοντας την πλήρως, µε αποτέλεσµα ο αντίπαλος να παραλύει για σηµαντικό χρονικό διάστηµα.

Ο στόχος όµως µπορεί να είναι και µικρότερος όπως ένα τεθωρακισµένο µεταφοράς προσωπικού σε ρόλο συντονισµού διοίκησης µιας µονάδας στο πεδίο της µάχης ή ένα πλοίο το οποίο µπορεί να πληγεί σε καίριο σηµείο, ώστε να τεθεί εκτός µάχης – δίχως να απαιτείται να βυθιστεί ολόκληρο. 

Η λίστα είναι µεγάλη και σε αυτήν φυσικά περιλαµβάνονται και συστήµατα αεράµυνας SAM, από τα οποία µπορούν να πληγούν τα ραντάρ, το κέντρο ελέγχου πυρός ή ακόµη και οι ίδιοι οι εκτοξευτές. Όπως ακριβώς συνέβη στην επίθεση της 10ης Μαΐου 2018.

Η ΠΑ απέναντι σε ανάλογες προκλήσεις

Ε ίναι σαφές ότι η ΠΑ σε περίοδο επιχειρήσεων θα κληθεί να εξουδετερώσει αντίστοιχες απειλές όπως και η IAF. Εφόσον µάλιστα µιλάµε για ένα περιβάλλον διαδοχικών επιπέδων – στην κορυφή του οποίου θα βρίσκεται το S-400- τότε η απόκτηση ικανότητας Stand-Off από το στόλο των F-16C/D Block 52+ και Block 52+ Advanced που θα αναβαθµιστούν σε επίπεδο Viper, είναι κυριολεκτικά µονόδροµος.

Και αυτό διότι οποιαδήποτε άλλη προσέγγιση για καταστροφή τους µε συµβατικά πυροµαχικά όπως βόµβες λέιζερ GBU ή βλήµατα AGM-65G, θα είναι ισοδύναµη µε αυτοκτονία, αφού τα µαχητικά φορείς θα είναι εκτεθειµένα στην εχθρική αεράµυνα πολύ πριν – µπορέσουν καν – να πλησιάσουν το στόχο τους.

Ακόµη και η χρήση Stand-Off πυροµαχικών όπως τα AGM-154 JSOW και οι βόµβες GBU-31 JDAM που είναι σήµερα διαθέσιµες στο οπλοστάσιο της ΠΑ (αποκλειστικά όµως για τα 30 Block 52+ Advanced της 116ΠΜ), δεν θα φέρει κανένα αποτέλεσµα απέναντι σε µια αεράµυνα αυτής της µορφής, αφού και πάλι τα βεληνεκή άφεσης δεν είναι αρκετά για να κρατήσουν τα αεροσκάφη φορείς – εκτός του φακέλου εµπλοκής του S-400.

Βεβαίως θα πρέπει να αναφέρουµε ότι η ΠΑ πλεονεκτεί σήµερα έναντι της IAF στο συγκεκριµένο τοµέα καθώς διαθέτει δύο µοίρες µε F-16C/D εφοδιασµένες µε βλήµατα αντί-ραντάρ AGM-88B HARM σε ρόλο καταστολής αεράµυνας.

Τα βλήµατα αυτά εξασφαλίζουν σχετικά µεγάλες αποστάσεις άφεσης και προορίζονται αποκλειστικά για την προσβολή εχθρικών ραντάρ. Όµως όπως υποδηλώνει και ο όρος «καταστολή», δεν εγγυώνται την καταστροφή (DEAD) αλλά επιδιώκουν να πετύχουν την αδρανοποίηση της εχθρικής αεράµυνας (SEAD) για ικανό χρόνο ώστε να «περάσουν» ανενόχλητα τα φίλια πακέτα κρούσης COMMAO. 

Η εµπειρία από την χρήση τους τα τελευταία 20 χρόνια σε Λιβύη, Ιράκ, πρώην Γιουγκοσλαβία και Αφγανιστάν είχε µικτά αποτελέσµατα, αφού απέδειξε ότι απαιτείται µεγάλος αριθµός βληµάτων HARM για την εξουδετέρωση της εχθρικής αεράµυνας.

Αντιθέτως οι Ισραηλινοί που –για µη προσδιορισµένη αιτία – δεν είχαν ποτέ πρόσβαση σε βλήµατα HARM, αναγκάστηκαν να φανούν δηµιουργικοί και να κατασκευάσουν οι ίδιοι ένα όπλο που µπορεί να παρέχει ανάλογα αποτελέσµατα ενώ εγγυάται την φυσική καταστροφή του στόχου.

Απαραίτητη η αναβάθµιση ικανότητας συλλογής πληροφοριών

Η απειλή των S-400 φυσικά δεν µπορεί να αφήνει κανένα περιθώριο εφησυχασµού. Επιπλέον η παράλληλη εγχώρια ανάπτυξη αντιαεροπορικών συστηµάτων στην Τουρκία, αλλάζει δραµατικά το τοπίο που γνωρίζαµε µέχρι σήµερα και απαιτεί αξιόπιστη ικανότητα καταστροφής εχθρικής αεράµυνας (DEAD) από το στόλο των F-16 της ΠΑ. 

Τέτοια ικανότητα µπορεί να εξασφαλίσει µόνο το βλήµα AGM-158A (JASSM) το οποίο θα πρέπει να επιδιωχθεί το συντοµότερο δυνατόν η απόκτηση του. Εναλλακτική λύση αποτελούν τα ισραηλινά βλήµατα Delilah, τα οποία όµως έχουν µικρότερες εµβέλειες άφεσης, ενώ απαιτούν σε κάθε περίπτωση την τερµατική καθοδήγηση από το Χειριστή Οπλικών Συστηµάτων ενός διθέσιου µαχητικού κρούσης.

Τέλος ιδιαίτερα κρίσιµη παράµετρος είναι ότι το σύνολο των παραπάνω οπλικών συστηµάτων είναι τόσο αποτελεσµατικά όσο και οι πληροφορίες που υπάρχουν για τις θέσεις των στόχων τους. Ισραήλ και ΗΠΑ έχουν επενδύσει µαζικά σε τεχνολογίες συλλογής πληροφοριών Real Time που παρέχουν δορυφορικά συστήµατα αναγνώρισης, µη επανδρωµένα αεροσκάφη αναγνώρισης (UAV) αλλά και ανθρώπινες πηγές πληροφοριών (HUMINT).

Το ίδιο πρέπει να πράξει και η Ελλάδα µε όσα µέσα µπορεί να έχει διαθέσιµα και µε σταδιακή επέκταση δυνατοτήτων ιδίως σε µη επανδρωµένα UAV.

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ