Αρχαία ελληνικά και βυζαντινά μνημεία καταστρέφει η Τουρκία – Τα κάνει… “Mall” [φωτο]

Ιστορικά κτίρια στην Τουρκία έχουν ενταχθεί σε διαδικασία αποκατάστασης, που όμως έχει ως στόχο την ικανοποίηση… καταναλωτικών αναγκών. Οι Τούρκοι πολίτες έχουν σαστίσει από το αποτέλεσμα όσων διαπράττονται στο όνομα της αποκατάστασης.

(Στη φωτογραφία, το ηλικίας δύο χιλιετιών κάστρο του Σίλε, πριν και μετά την αποκατάσταση. Έχει πλέον αποκτήσει το προσωνύμιο Κάστρο… Μπομπ Σφουγγαράκης).

Η όλη διαδικασία κινήθηκε από μια πολύ καλή ιδέα: την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης χωρίς παραγωγή. Οι τοπικές αρχές αναζητούσαν φόρμουλες για να αποκτήσουν έσοδα σε αστικούς τόπους – και η πόλη έγινε ένα τεράστιο εργοτάξιο.

Η μεταβατική σχέση της οικονομικής και της πολιτισμικής πολιτικής δεν απέκλεισε την πολιτισμική κληρονομία της πόλης. Οι είσοδοι σε δημόσια μουσεία και ιστορικές τοποθεσίες ιδιωτικοποιήθηκε. Η αύξηση των εισιτηρίων έφθασε ακόμα και το 100% σε αρκετά μέρη.

Πολύ σύντομα, ακολούθησαν δραστηριότητες αποκατάστασης, και μετά πωλήσεις εισιτηρίων ηλεκτρονικά για τα αρχαία θέατρα, ενώ καφετέριας άνοιξαν στο πρόσφατα ανακαινισμένο Külliye (σσ: τα κτίρια που περιβάλλουν ένα τζαμί).

Οι τίτλοι ήταν ένα αρχικό σοκ: Το δάπεδο του Αρχαίου Θεάτρου της Αντιφέλλου στρώθηκε με τσιμέντο. Τα σκαλιά του Ναού του Απόλλωνα στρώθηκαν με λευκό τσιμέντο και μαρμαρόσκονη! Η «αποκατάσταση» εξουδετέρωσε την ιστορική υφή στο 171 ετών του Τζαμιού της Mesnevihane.

(Στη φωτό, το ελληνορωμαϊκό θέατρο της Ασπένδου)

Το τείχος του 435 ετών Külliye του Sinan Paşa γκρεμίστηκε για να μπορέσει να υπάρξει… είσοδος για τα φορτηγά.

Ο σχεδιασμός επιβλέπεται από το Συμβούλιο Διατήρησης της Πολιτιστική Κληρονομιάς και το Συμβούλιο Διατήρησης της Φυσικής Κληρονομιάς – το πρώτο τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού και το δεύτερο υπό την αιγίδα του υπουργείο Περιβάλλοντος και Αστικού Σχεδιασμού. Διατυπώνονται αμφιβολίες για την πολιτική ανεξαρτησία και την επιστημονική επάρκεια των δύο επιτροπών, σε σχέση με τη δράση τους στα έργα αποκατάστασης.

Ο πρόεδρος του Αρχιτεκτονικού Επιμελητηρίου Εγίπ Μουκουύ, είπε στη «Hurriyet» ότι «οι φιλοκυβερνητικές εταιρείες κερδίζουν τους διαγωνισμούς, ανεξάρτητα από την εμπειρία τους στην αποκατάσταση μνημείων».

Η εφημερίδα σχολιάζει ότι η αποτυχία της αποκατάστασης μνημείων μπορεί να οφείλεται στη στοχοθεσία των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που είναι διαφορετική από τις παραδοσιακές διαδικασίες αποκατάστασης. Η «χρησιμότητα» υπερισχύει της ιστορικής αξίας. Τα διπλά τζάμια στο παράθυρο, το κλιματιστικό, οι σκάλες και η οροφή που τοποθετήθηκε στο Παλάτι του Πορφυρογέννητου  (βυζαντινό μνημείο χιλιετίας) ήταν τα προϊόντα αυτής της προσέγγισης.

(Στη φωτό, Atik Valide)

Η στοά του Külliye του Atik Valide – το τελευταίο έργο του αρχιτέκτονα Μιμάρ Σινάν- επίσης καλύφθηκε με γυαλί, ενώ στον νέο σχεδιασμό περιλήφθηκαν… αυτόματες πόρτες. Το γυαλί ήταν χρωματιστό για να ικανοποιεί τη μαζική κουλτούρα κατανάλωσης, ενώ ο χώρος πλέον λειτουργεί και ως καφετέρια. Η τάση αυτή ένα μνημείο να γίνει «χρήσιμο», φαίνεται και στο ελληνορωμαϊκό θέατρο της Ασπένδου, όπου τα χρώματα στα σκαλιά και το υλικό που χρησιμοποιήθηκε γι’ αυτά συζητήθηκαν έντονα στα ΜΜΕ.