Αναγνώριση Φίλου ή Εχθρού στο Αιγαίο: Ο κρίσιμος ρόλος των συστημάτων IFF στην αεράμυνα

Τα συστήματα IFF (Identification Friend or Foe) αναπτύχθηκαν για να πραγματοποιείται έγκαιρα η αναγνώριση φίλιων ή εχθρικών μέσων στον αέρα.

Η ανάπτυξη των συστημάτων IFF είναι συνδυασμένη με την ανάπτυξη των βλημάτων μεγάλης εμβέλειας, όπου ο έγκαιρος εντοπισμός αλλά κυριότερα η ταυτοποίηση του στόχου, είναι κρίσιμης σημασίας. 

H έλευση σύγχρονων βληµάτων BVR έχει διαφοροποιήσει το σκηνικό της εναέριας µάχης δίδοντας µεγαλύτερη έµφαση στις εµπλοκές πέραν του οπτικού ορίζοντα. 

Οι επιδόσεις του AIM-7 Sparrow κατά τη διάρκεια του Πολέµου στο Βιετνάµ απογοήτευσαν τους Αµερικανούς.

Το βλήµα πριν τον Πόλεµο είχε εκτιµώµενο Pk (Probability Kill) 0,70 το οποίο όµως σε πραγµατικές συνθήκες µάχης µειώθηκε σε 0,08!

Ένας σηµαντικός περιορισµός του AIM-7 Sparrow είναι ότι έπρεπε το αεροσκάφος να έχει στραµµένο το ρύγχος του στον στόχο λόγω της απαίτησης για κατάγαυση. Ανάλογη ανάγκη δεν υφίσταται στα ενεργά βλήµατα όπου το αεροσκάφος µπορεί να αποδεσµευθεί από την πορεία προς τον στόχο. 

Η βελτίωση της αποτελεσµατικότητας των νέων βληµάτων οφείλεται στους βελτιωµένους ενεργούς ερευνητές, στην εµφάνιση ψηφιακών συστηµάτων καθοδήγησης σε σχέση µε τα παλαιότερα που ήταν αναλογικά κ.ά. Μετά το τέλος του «Ψυχρού Πολέµου», η ∆ύση στρέφεται σε ενεργούς ερευνητές αντί των ερευνητών ηµιενεργού καθοδήγησης, ενώ η ανάπτυξη κινητήρων ramjet στερεών καυσίµων υπόσχεται ακόµη καλύτερες κινηµατικές επιδόσεις. 

Πως αξιοποιείται η αναγνώριση φίλου ή εχθρού

Η εµπλοκή BVR προϋποθέτει την αξιόπιστη αναγνώριση του ίχνους έως φίλιο ή εχθρικό. Ειδικά στο περιβάλλον του Αιγαίου και γενικά στο περιβάλλον της Ανατολικής Μεσογείου όπου παρατηρείται µεγάλη συσσώρευση ιχνών που περιλαµβάνει µαχητικά αεροσκάφη της Ελλάδας και της Τουρκίας, µαχητικά αεροσκάφη τρίτων χωρών που έχουν αναπτυχθεί στην περιοχή (ΗΠΑ, Ισραήλ κ.ά.), πολιτικά αεροσκάφη κ.ά., το πρόβληµα είναι εντονότερο. 

Ακόµη και στον Πόλεµο του Κόλπου, οι Αµερικανοί δεν θεωρούσαν τα συστήµατα IFF αξιόπιστα, παρά την υιοθέτηση του προτύπου MkXII και έτσι οι βολές βληµάτων BVR εκτός οπτικής ακτίνας, γίνονταν µόνο µε την άδεια των E-3A AWACS, ενώ αξιοποιήθηκε ιδιαίτερα η διαµόρφωση NCTR (Non Cooperative Target Recognition) του ραντάρ του αεροσκάφους F-15C. 

H διαµόρφωση NCTR των ραντάρ είναι µία ενδιαφέρουσα τεχνολογία που καλύπτεται σήµερα από «πέπλο µυστηρίου», καθώς θεωρείται απόρρητη. Στηρίζεται στη δυνατότητα του ραντάρ να αναλύει διάφορα στοιχεία από τον κινητήρα ή κινήσεις πτερυγίων του στόχου ώστε να αποφασίζει τον τύπο του αεροσκάφους χρησιµοποιώντας µία βάση δεδοµένων µε διάφορα χαρακτηριστικά µαχητικών. Στην περίπτωσή µας όπου οι αντίπαλες δυνάµεις χρησιµοποιούν κυρίως ίδιους τύπους µαχητικών (εξαίρεση τα Mirage-2000), έχει ωστόσο περιορισµένη εφαρµογή. 

Το ζήτηµα της αναγνώρισης (IFF) πάνω από το Αιγαίο δεν θα αποτελεί σηµαντικό πρόβληµα. Η είσοδος των EMB-145H σε υπηρεσία, η δηµιουργία διευκρινισµένης εναέριας εικόνας (RAP Recognized Air Picture), ο σχεδιαζόµενος εκσυγχρονισµός του Σ.Α.Ε. µε νέα 3D ραντάρ διάταξης φάσης αλλά και η σταδιακή αναβάθµιση των συστηµάτων IFF µε διαµορφώσεις Mode 4 και 5, έχουν ή πρόκειται να βελτιώσουν   σηµαντικά την κατάσταση. 

Φυσικά παραµένει πάντα ο παράγοντας σφάλµα, ακόµη και στα πλέον σύγχρονα συστήµατα IFF όπως η χρήση λάθος κλειδιού κρυπτογράφησης, λήξη κωδικού κ.ά.

Σύµφωνα µε τους κανόνες του ICAO και του FAA, όλα τα αεροσκάφη που πετούν σε ύψη µεγαλύτερα των 10.000 ποδών πρέπει υποχρεωτικά να διαθέτουν συστήµατα IFF . 

Οι συσκευές IFF χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: 

Interrogators (ανακριτές) 

Transponders (µονάδες απόκρισης) ή ποµπούς που διεγείρονται από άλλους ποµπούς 

Συνδυασµός των δύο ως άνω όπου ονοµάζεται CIT (Combined Interrogator Transponder).

Αρχικά οι Interrogators χρησιµοποιούνταν αποκλειστικά από τα ραντάρ εδάφους ώστε να «ανακρίνουν» τα µαχητικά που εισέρχονται στον χώρο ευθύνης τους και οι Transponders αποκλειστικά από τα µαχητικά. Οι transponders περιορίστηκαν στα αεροσκάφη που εκτελούν αποστολές δίωξης-βοµβαρδισµού. Τελευταία, η ανάπτυξη της µικροηλεκτρονικής τεχνολογίας οδήγησε στη δυνατότητα εγκατάστασης συσκευών CIT µικρού όγκου σε µαχητικά αεροσκάφη. 

Για τις στρατιωτικές εφαρµογές, οι συσκευές αυτές συνοδεύονται από κρυπτογραφικές συσκευές που κωδικοποιούνται ως KIT ή KIR ανάλογα µε τη χρήση τους (Transponder ή Interrogator). Οι κρυπτογραφηµένες διαµορφώσεις παρέχουν την δυνατότητα διαλειτουργικότητας µε συµµαχικές δυνάµεις αλλά παρέχονται και Εθνικές διαµορφώσεις.

Η χρήση Ιnterrogator από ένα µαχητικό δηµιουργεί έναν επιπλέον κίνδυνο για τον χειριστή, καθώς είναι µία πηγή εκποµπής που θα «προδώσει» τη θέση του και µπορεί να αποτελέσει ο ίδιος στόχος. Για τον λόγο αυτό, η χρήση των συστηµάτων IFF έχει ουσία όταν συνδυάζεται µε δεδοµένα ραντάρ, χρήση σχεδίων πτήσης και επικοινωνιών φωνής. 

Πως λειτουργεί µια συσκευή IFF

Η διαδικασία χρήσης των συστηµάτων IFF έχει ως ακολούθως:

Ο χειριστής παρατηρεί στην οθόνη του ραντάρ άγνωστο ίχνος. Αποφασίζει την αποστολή κωδικοποιηµένης ερώτησης στη διαµόρφωση (για τις διαµορφώσεις θα µιλήσουµε αναλυτικά παρακάτω) που θα απαιτηθεί ανάλογα µε την τακτική κατάσταση.

Ο «στόχος» θα πρέπει να απαντήσει στον σωστό κώδικα, στην περίπτωση που είναι φίλιο αεροσκάφος. Το µήνυµα-απάντηση αποκωδικοποιείται και η πληροφορία IFF απεικονίζεται δίπλα στο ίχνος του. 

Σε περίπτωση που ο χειριστής δεν λάβει απάντηση ή αυτή είναι λανθασµένη, τότε το ίχνος χαρακτηρίζεται ως εχθρικό.

Συνήθως η δέσµη του συστήµατος IFF συγχρονίζεται ως προς αζιµούθιο µε την δέσµη του ραντάρ ώστε να συµπίπτουν τα ίχνη τους και να επιτυγχάνεται η υψηλότερη δυνατή ανάλυση αζιµούθιου. Το IFF µπορεί να χρησιµοποιηθεί ανεξάρτητα από το ραντάρ, ακόµη και στην περίπτωση που το τελευταίο είναι κλειστό και να παρέχει χρήσιµες πληροφορίες φίλιων ιχνών στον χειριστή πριν ανοίξει το ραντάρ, καθώς η εµβέλεια των συστηµάτων IFF είναι συνήθως σηµαντικά µεγαλύτερη αυτής των ραντάρ. 

Σε ορισµένες περιπτώσεις επίσης οι συσκευές IFF παρέχουν και ευρύτερη κάλυψη σε αζιµούθιο ή ανύψωση. Έτσι, για παράδειγµα, η συσκευή AN/APX-109(V)3 παρέχει κάλυψη αζιµουθίου και ανύψωσης +/-60 µοιρών την στιγµή που η τυπική κάλυψη µίας συσκευής ραντάρ φθάνει τις 60 και 10 µοίρες αντίστοιχα.

Από την µέτρηση του χρόνου του παλµού µεταξύ ανάκρισης και απόκρισης µπορεί να µετρηθεί η εµβέλεια του ίχνους. Τα συστήµατα IFF επηρεάζονται και αυτά από το φαινόµενο των ανεπιθύµητων επιστροφών (clutter), που είναι εντονότερο στα συστήµατα των οποίων οι κεραίες τους αποτελούνται από ζεύγη δίπολων που είναι εγκατεστηµένα στην κεραία του ραντάρ. Ένα ακόµη πρόβληµα που αντιµετωπίζουν τα συστήµατα IFF σε κορεσµένο περιβάλλον, είναι το φαινόµενο «fruit» που αφορά στη λήψη µη συγχρονισµένων απαντήσεων από φίλια αεροσκάφη τα οποία δεν έχουν «ανακριθεί». 

Τα σηµαντικότερα χαρακτηριστικά ενός συστήµατος IFF είναι:

Ισχύς ποµπού και το εύρος επίτευξης της µέγιστης ισχύος

Ευαισθησία δέκτη

∆υνατότητα επεξεργασίας αριθµού απαντήσεων.

Σήµερα, τα µαχητικά αεροσκάφη εφοδιάζονται µε συστήµατα που στηρίζονται στο πρότυπο MkXII. Σε αυτό το πρότυπο παρέχονται οι ακόλουθες διαµορφώσεις (Modes):

i) ∆ιαµόρφωση 1: Εκποµπή δύο παλµών του ενός ms στη συχνότητα 1.030 MHz µε κενό διάστηµα της τάξεως των 3 ms. Η ∆ιαµόρφωση 1 χρησιµοποιείται για στρατιωτικούς σκοπούς και στον έλεγχο εναερίου κυκλοφορίας και υπάρχουν 64 κωδικοί απάντησης. Οι απαντήσεις αποτελούνται από ένα παλµό του ενός ms λαµβάνονται στη συχνότητα των 1.090 MHz. Από την απάντηση µπορεί να εξακριβωθεί ο τύπος του αεροσκάφους ή η αποστολή που εκτελεί.

ii) ∆ιαµόρφωση 2: Εκποµπή δύο παλµών του ενός ms µε κενό διάστηµα της τάξεως των 5 ms. Η ∆ιαµόρφωση 2 χρησιµοποιείται για στρατιωτικούς σκοπούς και υπάρχουν 4.096 κωδικοί απάντησης. Οι απαντήσεις συνίστανται σε δύο παλµούς του ενός ms µε διάστηµα 16 ms. Από την απάντηση µπορεί να εξακριβωθεί ο αριθµός του αεροσκάφους. 

iii) ∆ιαµόρφωση 3/Α: Εκποµπή δύο παλµών του ενός ms µε κενό διάστηµα της τάξεως του 8 ms. Η ∆ιαµόρφωση 3 χρησιµοποιείται στον έλεγχο εναερίου κυκλοφορίας και ειδικότερα στα αεροσκάφη που εκτελούν πτήση δια οργάνων (IFR Instrument Flight Rules). Συνολικά υπάρχουν 4.096 κωδικοί απάντησης. Οι απαντήσεις αποτελούνται από έναν παλµό του ενός ms. Η διαµόρφωση είναι πανοµοιότυπη µε την πολιτική ∆ιαµόρφωση Α και γι’ αυτό προκύπτει η κωδικοποίηση 3/A. 

iv) ∆ιαµόρφωση 4: Πρόκειται για κρυπτογραφηµένη διαµόρφωση υψηλής ασφάλειας για την οποία απαιτείται ειδικός κρυπτογραφικός επεξεργαστής ο οποίος αναλύει το σήµα χρησιµοποιώντας µαθηµατικούς αλγόριθµους. Η διαµόρφωση αυτή παρέχεται µόνο σε χώρες-µέλη του ΝΑΤΟ αν και ήδη παρέχονται και ανάλογα εµπορικά συστήµατα υψηλής ασφάλειας. Ο εξοπλισµός της διαµόρφωσης 4 περιλαµβάνει και εκρηκτικό µηχανισµό που αναλαµβάνει την καταστροφή σε περίπτωση που το αεροσκάφος καταρριφθεί.

v) Η ∆ιαµόρφωση 5 είναι µία κρυπτογραφική έκδοση της πολιτικής διαµόρφωσης S. Η διαµόρφωση αυτή περιλαµβάνεται στο βελτιωµένο πρότυπο MkXII(A) που ωστόσο δεν περιλαµβάνει την διαµόρφωση S. Η διαµόρφωση έχει τέσσερα επίπεδα προστασίας. Το επίπεδο 1 προέρχεται από την Mode 4 και παρέχει τον µοναδικό αριθµό PIN κάθε αεροσκάφους και µία απόρρητη διαµόρφωση ανάκρισης που ονοµάζεται LETHAL.

Στο επίπεδο 1 παρέχεται η δυνατότητα δύο µορφών απάντησης εκ των οποίων η µία παρέχει την ευχέρεια 28 bits µε πληροφορίες εκ των οποίων τα 14 bits αφορούν το PIN. Το επίπεδο 2 παρέχει περισσότερες πληροφορίες για την θέση του αεροσκάφους (αναφορά θέσης). To επίπεδο 3 παρέχει τη δυνατότητα επιλεγµένης ανάκρισης ενώ το επίπεδο 4 δυνατότητα ανταλλαγής δεδοµένων. 

Οι διαµορφώσεις 1, 2, 4 και 5 είναι στρατιωτικές διαµορφώσεις. Το πρότυπο ΜκΧΙΙ περιλαµβάνει επίσης τη διαµόρφωση C που χρησιµοποιεί δύο παλµούς του ενός ms µε κενό διάστηµα 16 ms. Αυτή χρησιµοποιείται σε συνδυασµό µε τη διαµόρφωση 3//Α για την αναφορά ύψους ανάµεσα στα 1.000-126.700 πόδια σε βαθµίδες των 100 ποδών. Ο ICAO έχει υιοθετήσει και τη διαµόρφωση S (Select) για να αντικαταστήσει τις A/C και είναι υποχρεωτική για τα αεροσκάφη του ΝΑΤΟ από την 01/01/99. Η διαµόρφωση αυτή χρησιµοποιείται για τον έλεγχο εναερίου κυκλοφορίας και παρέχει τη δυνατότητα στον interrogator να απευθύνει ερώτηµα σε συγκεκριµένο αεροσκάφος.

Οι φόρµες απόκρισης είναι πιο πολύπλοκες, αν και χρησιµοποιούνται οι συχνότητες 1.030/1.090 MHz του ΜκΧΙΙ. Παρέχεται η δυνατότητα χρήσης 16 εκατοµµυρίων διαφορετικών διευθύνσεων ώστε κάθε χρήστης να διαθέτει τη δική ξεχωριστή µόνιµη διεύθυνση. Με τη διαµόρφωση επιλύθηκε το πρόβληµα του περιορισµένου εύρους των 4.096 κωδικών για την Ευρώπη και µειώνει αισθητά το µέγεθος των Rf που χρησιµοποιούνται. Επίσης παρέχει καλύτερη ανάλυση ύψους σε σχέση µε τη διαµόρφωση C. Μέσω της διαµόρφωσης S παρέχεται η δυνατότητα παροχής αρκετών πληροφοριών (ύψος κ.λπ.) µέσω καθοδικής ζεύξης. To πρότυπο µε δυνατότητα διαµόρφωσης S ονοµάζεται MkXII(S). Οι διαµορφώσεις A, C, S είναι πολιτικές διαµορφώσεις. 

Κρίσιµη είναι η εφαρµογή της τεχνολογίας ADS-B (Automatic Dependent Surveillance-Broadcast) που απαιτεί η FAA (Federal Aviation Administration) για τις πτήσεις στο µέλλον. Η ADS-B είναι η τεχνολογία που επαναπροσδιορίζει τη χρήση των εννοιών Επικοινωνιών, Ναυτιλίας (χρήση τεχνολογίας GPS) και Επιτήρησης στη διαχείριση της εναέριας κυκλοφορίας σήµερα. Η ADS-B επιτρέπει σε πιλότους και τους ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας να «βλέπουν» τα αεροσκάφη µε µεγαλύτερη ακρίβεια σε πολύ µεγαλύτερο ποσοστό της επιφάνειας της γης απ’ ό,τι ήταν δυνατόν πριν. 

Για τους πιλότους των µαχητικών επιτυγχάνεται καλύτερη επίγνωση της Τακτικής Κατάστασης και γι’ αυτό ενσωµατώνεται στα σύγχρονα στρατιωτικά συστήµατα IFF όπως ο Transponder AN/APX-117 της ΒΑΕ. Αυτό επιτυγχάνεται µε την περιοδική εκποµπή πληροφοριών για κάθε πλατφόρµα: ID, θέση, ύψος, ταχύτητα, κατάσταση σε συγκεκριµένη συχνότητα που καθορίζει η FAA: 1.090 MHz για τα πολιτικά και στρατιωτικά αεροσκάφη και 978 MHz για τις πλατφόρµες Γενικής Αεροπορίας. 

Οι βασικές διαµορφώσεις (1, 2, 3) περιλαµβάνονταν ήδη στο πρότυπο ΜκΧ που αναπτύχθηκε στη δεκαετία του ’50 για να χρησιµοποιηθεί στον Πόλεµο της Κορέας. Στο πρότυπο αυτό παρέχεται η δυνατότητα διάκρισης µεταξύ συνηθισµένων αποκρίσεων, εκποµπών έκτακτης ανάγκης (EMERGENCY) και αναγνώρισης θέσης (INDENT I/P Identification Of Position). 

Στην INDENT, το πλήρωµα επιλέγει πέραν από την απάντηση στην κατάλληλη διαµόρφωση να παρέχει και την I/P του. H EMERGENCY είναι µία διακριτή απόκριση που αποτελείται από 4 παλµούς, άσχετα από την διαµόρφωση ερώτησης. Το πρότυπο ΜκΧ παρουσίαζε αδυναµίες στους τοµείς των παρεµβολών και της εξαπάτησης µε χρήση ψευδών κωδικών, ενώ δεν παρείχε αξιόπιστα δεδοµένα σε µεγάλη εµβέλεια για την χρήση βληµάτων BVR. 

Το ενδιάµεσο πρότυπο MkX SIF (Selective Identification Feature) επιτρέπει την παροχή της αναγνώρισης του συγκεκριµένου αεροσκάφους πέραν από το εάν είναι φίλιο ή εχθρικό. Το ΜκΧΙΙ παρέχει υψηλότερη αντοχή στις παρεµβολές, αξιοπιστία και είναι πλήρως κρυπτογραφικό. 

Το MkXII(A) παρέχει επιπλέον αύξηση της ασφάλειας, βέλτιστη χρήση του διαθέσιµου φάσµατος, εξελιγµένους αλγόριθµους κρυπτογράφησης, υψηλότερη πιθανότητα αναγνώρισης, υπέρβαση σύγχρονων τεχνικών παρεµβολής, βελτίωση της επίγνωσης της τακτικής κατάστασης και δυνατότητα TOD (Time Of Day Authentication). 

Η δυνατότητα TOD εξασφαλίζει τη δυνατότητα ανίχνευσης ενός µαχητικού µόνο και µόνο µε την παρουσία του σε ένα συγκεκριµένο σηµείο, σε µία προγραµµατισµένη ώρα ή σε ένα προγραµµατισµένο χρονικό διάστηµα. 

Tα συστήµατα IFF για τα εναέρια µέσα της ΠΑ

To σύνολο των µαχητικών της ΠΑ είναι εφοδιασµένο µε συσκευές IFF. Χρησιµοποιούνται πλέον δύο κατηγορίες συσκευών (CIT, Τransponders), όπως προαναφέραµε, λόγω της απόσυρσης της τελευταίας συσκευής «ανάκρισης» που ήταν η AN/APX-76A που υπηρετούσε στα αεροσκάφη F-4E. Στα F-4E /AUP, η ΠΑ επέλεξε την µη αναβάθµιση των συσκευών αυτών αλλά την εγκατάσταση µίας σύγχρονης συσκευής CIT που επιτρέπει την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων του ραντάρ APG-65 και των βληµάτων AIM-120B/C AMRAAM µε τα οποία έχουν εφοδιαστεί τα αεροσκάφη αυτά. 

Τόσο η ΠΑ όσο και η ΤΑ για τις αρχικές παρτίδες των αεροσκαφών F-16C Block 30/40 προτίµησαν την επιλογή µίας µονάδας απόκρισης. Πρόκειται για την συσκευή AN/APX-101. Η επιλογή αυτή µπορεί να αποδοθεί κυρίως σε λόγους κόστους αλλά ταιριάζει απόλυτα µε τον εξοπλισµό των αεροσκαφών αυτών από την USAF, η οποία δεν προόριζε τα αεροσκάφη αυτά για εµπλοκές BVR, αλλά για την εκτέλεση αποστολών δίωξης-βοµβαρδισµού ή κλειστές αεροµαχίες.

Παράλληλα, στη δεκαετία του ’80 που εκτελέσθηκαν οι ανωτέρω παραγγελίες δεν ήταν ακόµα ορατή η απόκτηση των βληµάτων AIM-120 AMRAAM. Ειδικά σήµερα, για την ΠΑ η έλλειψη µίας προηγµένης συσκευής CIT στα αεροσκάφη F-16C Block 30, δηµιουργεί προβλήµατα στον εξοπλισµό των αεροσκαφών αυτών µε τα βλήµατα AIM-120 AMRAAM. Εάν µάλιστα λάβουµε υπόψη ότι η µοναδική Μοίρα των αεροσκαφών αυτών (330 Μοίρα) χρησιµοποιείται σήµερα µε κύριο ρόλο την αναχαίτιση η έλλειψη αυτή είναι σηµαντική. 

H συσκευή AN/APX-101 είναι µία µονάδα απόκρισης πολλαπλής λήψης (diversity receiver) µε δυνατότητα χρήσης στις διαµορφώσεις 1, 2, 3/Α, 4 και C. Αποκαλείται «πολλαπλής λήψης» καθώς διαθέτει δύο µονάδες λήψης στο άνω και κάτω τµήµα της ατράκτου για την επίτευξη σχεδόν ολοσφαιρικής κάλυψης. 

Η ύπαρξη των δύο δεκτών στα αεροσκάφη που εκτελούν ελιγµούς υψηλής φόρτισης είναι εξαιρετικά χρήσιµη. 

Ως συνέπεια της ύπαρξης δύο δεκτών η συσκευή AN/APX-101 διαθέτει δύο µονάδες επεξεργασίας video και δύο µονάδες απόκρισης. Συνήθως για την απόκριση του συστήµατος επιλέγεται ο ποµπός εκείνος όπου ο αντίστοιχος δέκτης έλαβε το ισχυρότερο σήµα. Η ισχύς του ποµπού φθάνει τα 500W, η δυναµική περιοχή υπερβαίνει τα 50 dB και η ευαισθησία του δέκτη τα -77dBm. 

Η συσκευή AN/APX-101 µπορεί να χρησιµοποιηθεί σε ύψη µεγαλύτερα των 100.000 ποδών και παρουσιάζει αυξηµένη αξιοπιστία µε MTBF 1.200 ώρες. 

Το βάρος της µοναδικής LRU φθάνει τα 6,53 κιλά και οι διαστάσεις της τα 15,24×14,73×27,80 εκ. (πλάτος, ύψος, µήκος) και χρησιµοποιείται από πληθώρα εναέριων µέσων όπως αεροσκάφη F-16, F-15 και A-10.

 Ήδη πρώτη η ΤΑ συνέλαβε την αναγκαιότητα απόκτησης µίας συσκευής CIT για τα 80 αεροσκάφη F-16C/D Block 50 του προγράµµατος Peace Onyx II. Έτσι, µε βάση ένα συµβόλαιο 63,8 εκ. δολ. το 1995 η εταιρεία Teledyne ανέλαβε την κατασκευή 200 συσκευών AN/APX-109(V)3 για τις Κορέα και Τουρκία. 

Πρόκειται για µία συσκευή CIT υψηλής αξιοπιστίας (MTBF 2.500h) που καλύπτει τις προδιαγραφές STANAG 4193 µε δυνατότητα εντοπισµού σε εµβέλεια µεγαλύτερη των 185 χλµ. Στη διαµόρφωση «ανάκρισης» διαθέτει ισχυρότατο ποµπό ισχύος 2.000W και ευαισθησία λήψης -83dBm και στην διαµόρφωση απόκρισης ποµπό ισχύος 500W µε ευαισθησία λήψης -75dBm.

Είναι συµβατή µε τις διαµορφώσεις 1, 2, 3/Α, C και 4 (µε χρήση κρυπτογραφικού Η/Υ COMSEC), καθώς και µε την διαµόρφωση S Level 3. Είναι επίσης δυνατή η διασύνδεσή της µέσω αρτηρίας 1553B. Η AN/APX-109 συνολικού βάρους 15,5 κιλών διαστάσεων 15,24×21,28×36,83 εκ. (πλάτος, ύψος, µήκος) διαθέτει 4 λεπιδοειδείς κεραίες ηλεκτρονικής σάρωσης που διοχετεύουν τις πληροφορίες σε δύο υπερετερόδυνους δέκτες, οι οποίοι µε την σειρά τους µεταφέρουν την πληροφορία σε δύο µονάδες µονοπαλµικής επεξεργασίας. 

Η χρήση της πλέον εξελιγµένης τεχνολογίας εξασφαλίζει εξαιρετικές επιδόσεις ακρίβειας αζιµούθιου που φθάνει τις δύο µοίρες, ακρίβειας εµβέλειας 152 µ. και δυνατότητα επεξεργασίας δεδοµένων 32 ιχνών. 

Η αναγκαιότητα της απόκτησης συσκευής CIT για τα αεροσκάφη F-16C/D Block 50 της ΠΑ ήταν επίσης εµφανής. Η ΠΑ επέλεξε τη συσκευή AN/APX-113(V) η οποία είναι ανάλογης τεχνολογίας µε την AN/APX-109. Χρησιµοποιεί και αυτή 4 λεπιδοειδείς κεραίες ηλεκτρονικής σάρωσης που έχουν τοποθετηθεί στην άτρακτο στο εµπρόσθιο τµήµα του αεροσκάφος και καλύπτουν τοµέα αζιµούθιου και ανύψωσης +/-60 µοιρών. 

Σε διαµόρφωση «ανάκρισης» έχει ισχύ 2.400W. Παρέχει µέγιστη εµβέλεια µεγαλύτερη των 185 χλµ. και ακρίβεια αζιµούθιου δύο µοιρών και εµβέλειας 152 µέτρων. Παρέχεται ωστόσο και µε την µορφή δίπολων. Η κύρια LRU που περιλαµβάνει την µονάδα CIT είναι βάρους 14,5 κιλών µε διαστάσεις 20,9×15,24×36,8 εκ. (ύψος, πλάτος, µήκος). 

Πρόκειται για µία συσκευή υψηλής αξιοπιστίας µε MTBF 2.000h και MMTR 0,25h. Είναι συµβατή µε αρτηρία 1553B και τις διαµορφώσεις 1, 2, 3/Α, C, 4 µε χρήση του κρυπτογραφικού επεξεργαστή KIV-6, καθώς επίσης και µε την διαµόρφωση S level 3. 

O KIV-6 είναι ένα κρυπτογραφικός επεξεργαστής που συνδυάζεται µε τους AN/APX-111/113 και παρέχει συµβατότητα µε τα επίπεδα ασφάλειας των USN,USAF και NSA (National Security Agency). To βάρος του είναι µόλις 9,5 κιλά µε διαστάσεις 8,6×5,2×11,8 εκ. Ήδη αναπτύσσεται έκδοση συµβατή µε την διαµόρφωση Mode 5 και το πρότυπο MkXII(A).

Η ίδια συσκευή επιλέχθηκε για τα αεροσκάφη F-4E AUP, F-16C/D Block 52+ και τα 30 F-16C/D Advanced.

To παράδοξο είναι ότι η Τ.Α. εγκαταλείπει την AN/APX-109 και στο πρόγραµµα CCIP υιοθέτησε και αυτή την AN/APX-113. 

Αυτό οφείλεται πιθανόν στο γεγονός ότι η USAF υιοθετεί την εν λόγω συσκευή ως standard των Block 50/52. Χρησιµοποιείται επίσης στα αεροσκάφη Block 15 A/B MLU, Block 20 αλλά και σε αεροσκάφη των Block 30/32/Block 40/Block 60. 

Στα αεροσκάφη EMB-145H έχει τοποθετηθεί σύστηµα IFF TSB-2510 της εταιρείας Thales που περιλαµβάνει interrogator MkXII συµβατό µε τις διαµορφώσεις 1, 2, 3/Α, C, 4, την Mode S έως το Level 3 και δυνατότητα χρήσης της διαµόρφωσης 5 (Level 1 και 2) ως οψιόν. 

Το σύστηµα µε µονάδα ACU (Antenna Control Unit ) χρησιµοποιεί ηλεκτρονική σάρωση, καθώς είναι ενσωµατωµένο στην κεραία διάταξης φάσης της κύριας διάταξης του ραντάρ FSR-890 αλλά παρέχεται και διαµόρφωση µε µονάδα AAU (Antenna Adaptor Unit) για κεραίες µηχανικής σάρωσης. 

Η συσκευή IFF είναι διασυνδεόµενη µε τα υπόλοιπα υποσυστήµατα του αεροσκάφους µέσω της αρτηρίας MIL-STD 1553B και χρησιµοποιεί δύο κρυπτογραφικές συσκευές KIT/KIR, που είναι ενσωµατωµένες ή εξωτερικές, σε συνδυασµό µε την ∆ιαµόρφωση 4. 

H συσκευή προσφέρεται σε διαµόρφωση CIT αλλά και αποκλειστικά ως συσκευή «ανάκρισης» (TSA-2500). Αποτελείται από δύο LRU : LRU CIT µε βάρος 10 κιλά και διαστάσεις 228,6×157,2×193,5 χλστ. και την ACU µε βάρος 5,5 κιλά και διαστάσεις 230x115x105 χλστ.. Είναι συµβατή µε τερµατικά Link-16 MIDS. Η µονάδα ανάκρισης είναι µέγιστης ισχύος 32dBW και η µονάδα απόκρισης 500W.

Τα αεροσκάφη Mirage 2000-5 Mk2 διαθέτουν επίσης συσκευή µε δυνατότητα Ιnterrogator. Πρόκειται για την συσκευή NRAI-11A της Thales. Η συσκευή NRA-11A βάρους 12 κιλών και διαστάσεων 124x80x194 χλστ. χρησιµοποιεί ποµπό µεγίστης ισχύος 1.000W, διπλό δέκτη και αναλογική επεξεργασία. Η συσκευή αυτή χρησιµοποιεί 4 κεραίες δίπολων οι οποίες είναι εγκατεστηµένες στην κεραία του ραντάρ RDM3 και απεικονίζουν τις σχετικές πληροφορίες στην συσκευή HUD VE130 ή την οθόνη VMC180. 

Η µονάδα ανάκρισης είναι συµβατή µε τις στρατιωτικές διαµορφώσεις MkXII 1, 2, 3/A, και 4.

Τα αεροσκάφη διαθέτουν ξεχωριστή συσκευή απόκρισης. Πρόκειται για την NRAI-7 που διαθέτουν και τα αεροσκάφη Mirage-2000 EGM/BGM αλλά και άλλοι τύποι αεροσκαφών όπως Mirage F1, Mirage IV και C-160. Η συσκευή είναι συµβατή µε τις διαµορφώσεις 1,2,3/A,C και 4 και αποτελείται από µία LRU βάρους 3 κιλών µε διαστάσεις 130x127x145 χλστ. 

Η µέγιστη ισχύς φθάνει τα 500W. To παράδοξο είναι ότι και τα αεροσκάφη Mirage-2000 EGM/BGM περιορίστηκαν σε συσκευή Τransponder χωρίς δυνατότητα Ιnterrogator όπως και στην περίπτωση των F-16C/D Block 30. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι σε µεταγενέστερο χρόνο της αγοράς τους, η ΠΑ προχώρησε σε απόκτηση BVR βληµάτων, επρόκειτο για βλήµατα S-530D. 

Η εµπλοκή BVR µπορεί να υλοποιηθεί µόνο µέσω παροχής δεδοµένων IFF από το έδαφος κατά τη διαδικασία GCI (Ground Control Intercept). Η «έλλειψη» αυτή είναι εν µέρει φυσιολογική για την εποχή εκείνη, µε δεδοµένο ότι στο δόγµα της ΠΑ κυριαρχούσαν οι κλειστές αεροµαχίες και η ύπαρξη του AIM-7 στο οπλοστάσιό της είχε µάλλον «διακοσµητικό» χαρακτήρα. 

Τα συστήµατα  της τουρκικής Αεροπορίας

Α πό την άλλη πλευρά του Αιγαίου, η Τουρκία καταβάλλει προσπάθειες για την επίτευξη της αυτονοµίας σε έναν ακόµη τοµέα της Αµυντικής Βιοµηχανίας. 

Η Aselsan έχει παρουσιάσει την εθνική συσκευή  

IFF Mode 5/S η οποία συνδυάζει ανάκριση και απόκριση 

Είναι συµβατή µε το πρωτόκολλο STANAG 4193 Edition 3 και υποστηρίζει ταυτόχρονα τις  Mode 1, Mode 2, Mode 3/A, Mode C, Mode S και τις κρυπτοδιαµορφώσεις  Mode 4 και Mode 5.

Ο «στόχος» ήταν το Ισραήλ, καθώς ο υφιστάµενος αµερικανικός εξοπλισµός αναγνωρίζει αυτόµατα τα ισραηλινά αεροσκάφη ως φίλια χωρίς να προηγηθεί «ερώτηση». 

Το λογισµικό των συστηµάτων αυτών είναι «κλειδωµένο» και έτσι δεν είναι δυνατή η µεταβολή της ανωτέρω βιβλιοθήκης της συσκευής, ενώ αντίθετα το Ισραήλ έχει σχετική πρόσβαση και µπορεί να προχωρήσει σε διαφοροποιήσεις. Η είδηση είναι τουλάχιστον παράδοξη, καθώς ο σχετικός εξοπλισµός της ΤΑ είναι σύγχρονος και η αντικατάστασή του ενέχει υψηλό κόστος. 

Επιπλέον, τα τουρκικά µαχητικά διατηρούν την δυνατότητα «ερώτησης» για οποιαδήποτε ίχνος σε εµπόλεµες συνθήκες πριν την εµπλοκή BVR και αυτό είναι ούτως ή άλλως αναµενόµενο.

Φυσικά, δεν τίθεται σε αµφισβήτηση η δυνατότητα της Aselsan να αναπτύξει ανάλογες συσκευές, αλλά αποτελεί ερωτηµατικό η διάθεση του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ για παροχή πρόσβασης σε διαµορφώσεις υψηλής διαβάθµισης, όπως η Mode 4 και 5 και η Mode S. Πάντως η τουρκική εταιρεία  κατόπιν συµφωνίας µε την ΒΑΕ, κατασκευάζει την συσκευή AN/APX-117(V) για τα Ε/Π T-129. 

Πρόκειται για εξαιρετικά σύγχρονο Τransponder που παρέχει τις διαµορφώσεις 1,2,3/A,C,S Level 3 και 4 µε δυνατότητα επέκτασης στην Mode 5. Είναι συµβατή συσκευή µε την τεχνολογία ADS-B και τα τερµατικά Link 16, MIDS και JTIDS. Προορίζεται για την αντικατάσταση χωρίς τροποποιήσεις Group A των συσκευών AN/APX-100 και AN/APX-101. H συσκευή είναι βάρους 4,5 κιλών και διαστάσεων 13,6×13,6×21,2 εκ. 

Επίσης, υπάρχει η δυνατότητα κατασκευής της προηγµένης συσκευής ΑΝ/APX-123(V) µε ενσωµατωµένη κρυπτογραφική συσκευή πιστοποιηµένη από την NSA. Πρόκειται για Τransponder που παρέχει τις διαµορφώσεις 1,2,3/A,C,S Level 3, 4 και Mode 5 Level 1 και 2. Είναι συµβατή συσκευή µε την τεχνολογία ADS-B και τα τερµατικά Link 16 MIDS και JTIDS. H συσκευή είναι βάρους 5,4 κιλών και έχει τις ίδιες διαστάσεις µε την AN/APX-117(V), καθώς προορίζεται και αυτή για την αντικατάσταση των AN/APX-100/101 χωρίς Group A αλλαγές.