ΜΟΕ και IFF: Σε τι αποσκοπεί η ενεργοποίηση των συστημάτων αναγνώρισης εχθρού ή φίλου από τα τουρκικά μαχητικά στο Αιγαίο;

Μέτρα «Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης» συζητήθηκαν στην Άγκυρα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και οι εντυπώσεις από αυτά είναι μάλλον ασαφείς έως ομιχλώδεις.

Καταρχάς αποφασίστηκε η δημιουργία ενός «μηχανισμού επαφής»  ούτως ώστε οι δύο πλευρές να διατηρούν επαφή για την εφαρμογή των ΜΟΕ.

Σύμφωνα όμως με νεότερες πληροφορίες που έδωσε στη δημοσιότητα ο Μανώλης Κωστίδης από την Τουρκία συζητήθηκαν ακόμη τρία  θέματα.

Πρώτον: Συστήματα IFF

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ τα τουρκικά μαχητικά θα ενεργοποιούν τα συστήματα αναγνώρισης εχθρού ή φίλου (IFF) προκειμένου αυτά να αναγνωρίζονται ως «φιλικά» όταν εισέρχονται στο ελληνικό FIR.

Δεύτερον: Ύψη πτήσεων

Αποφυγή πτήσεων σε χαμηλό ύψος πάνω από το Αιγαίο.

Τρίτον: Ναυτικό περιβάλλον

Αποφυγή περιπολιών  σε μικρή απόσταση από τον εκάστοτε στόλο, ώστε να αποφεύγονται προστριβές και ένταση.

Τι μπορεί όμως να σημαίνουν αυτά;

Καταρχάς τα συστήματα IFF δημιουργήθηκαν για να αποφεύγονται φίλια πλήγματα μεταξύ των μαχητικών μιας αεροπορικής δύναμης, ή όπου υπάρχουν συμμαχικές αεροπορικές δυνάμεις, ιδιαίτερα σε περιβάλλον BVR, όπου επιχειρείται η κατάρριψη ενός εχθρικού ίχνους σε μεγάλη (πέρα του οπτικού  ορίζοντα) απόσταση.

Επειδή σε μεγάλες αποστάσεις όπου η οπτική αναγνώριση και ταυτοποίηση  είναι αδύνατη, αποστάσεις που επιτυγχάνουν τα σύγχρονα ραντάρ και βλήματα αερομαχίας οι οποίες μπορούν να φτάσουν και τα 150 χλμ. είναι απαραίτητη η ταυτοποίηση ενός στόχου ότι είναι εχθρικός πριν αυτός βληθεί.

Ιδιαίτερα σε ένα κορεσμένο από αδιευκρίνιστα ίχνη  περιβάλλον , όπως μπορεί να είναι αυτό του Αιγαίου σε περίπτωση πολεμικής σύγκρουσης, οι βολές θα πρέπει να είναι απόλυτα εξακριβωμένες καθώς δεν θα υπάρχει απόλυτος γεωγραφικός διαχωρισμός του ποιος είναι που.

Την αποστολή αυτή αναλαμβάνουν τα συστήματα IFF τα οποία φέρουν ένα Interrogator (ανακριτή), μια μονάδα απάντησης Transponder , είτε ξεχωριστά είτε μαζί όπου  ο συνδυασμός και των δύο ονομάζεται CIT (Combined Interrogator Transponder).

Την ερώτηση για τη φύση του ίχνους μπορεί να κάνει είτε το μαχητικό, ένα φέρει Interrogator, είτε πιο συνηθέστερα ο σταθμός εδάφους (ραντάρ  έγκαιρης προειδοποίησης).

Σε αυτή την περίπτωση ο  χειριστής παρατηρεί στην οθόνη του ραντάρ άγνωστο ίχνος. Αποφασίζει την αποστολή κωδικοποιηµένης ερώτησης.

Ο «στόχος» θα πρέπει να απαντήσει στον σωστό κώδικα, στην περίπτωση που είναι φίλιο αεροσκάφος. Το µήνυµα-απάντηση αποκωδικοποιείται και η πληροφορία IFF απεικονίζεται δίπλα στο ίχνος του.

Σε περίπτωση που ο χειριστής δεν λάβει απάντηση ή αυτή είναι λανθασμένη, τότε το ίχνος χαρακτηρίζεται ως εχθρικό.

Έτσι σύμφωνα με τα όσα συζήτησαν οι δύο αντιπροσωπείες, όταν τα τουρκικά μαχητικά εισέρχονται στο FIR Αθηνών θα έχουν τους Transponder ανοικτούς ώστε να ταυτοποιούνται  ως «φιλικά» ίχνη.

Καταρχάς το ΕΚΑΕ γνωρίζει από την απογείωσή τους  κιόλας πόσα τουρκικά μαχητικά πραγματοποιούν έξοδο και ποια είναι η πορεία τους.

Κατά συνέπεια η ενεργοποίηση του IFF από τα τουρκικά μαχητικά έτσι ώστε αυτά να περιγραφούν ως «φιλικά» τυπική έννοια έχει και μόνο.

Παρ΄όλα αυτά όταν δίνεται scramble σε μαχητικά της ΠΑ τυπικά το υπό αναχαίτιση ίχνος είναι «άγνωστο» μέχρι να επαληθευτεί οπτικά η ταυτότητά του, εάν πρόκειται δηλαδή για τουρκικό μαχητικό αεροσκάφος, ΑΦΝΣ, ελικόπτερο ή UAV.

Και τι θα πει η περιγραφή τους ως «φιλικά;». Εάν παραβιάσουν τον Εθνικό εναέριο Χώρο θα εξακολουθούν να είναι ¨φιλικά», ή όχι; Θα γίνει αναχαίτισή τους ή όχι;

Και η είσοδός τους στο FIR Αθηνών που γίνεται τις περισσότερες φορές, αν όχι όλες χωρίς κατάθεση σχεδίου πτήσης το IFF ενέχει το χαρακτήρα της απλής γνωστοποίησης της παρουσίας τους, έτσι ώστε να μην απογειώνονται τα μαχητικά επιφυλακής της ΠΑ  για αναγνώρισή τους;

Εάν ναι τότε να αναμένουμε τα τουρκικά μαχητικά να πραγματοποιούν ανεξέλεγκτες πτήσεις στον διεθνή  εναέριο χώρο του Αιγαίου, (οι Τούρκοι δεν αναγνωρίζουν τα 10 ν.μ. του ΕΕΧ) ακόμη και μέσα από τα 10 ν.μ.

Σε ότι αφορά τις πτήσεις σε χαμηλό ύψος αυτό αφορά κυρίως τις υπερπτήσεις που πραγματοποιούν οι Τούρκοι πάνω από νησίδες.

Τέλος στο θέμα της παρουσίας σκαφών του ΠΝ κοντά σε τουρκικά πλοία απλώς θέλουν να πραγματοποιούν ασκήσεις στο κεντρικό Αιγαίο στα διεθνή  ύδατα χωρίς το ΠΝ να τους επιτηρεί.

Γενικώς θέλουν πλήρη αεροναυτική δραστηριότητα στο Αιγαίο χωρίς την παρουσία των ΕΔ. Αυτά ονοματίζονται ΜΟΕ.