Η Γερμανία παρέδωσε «μυστικό όπλο» στη Τουρκία: Βλήματα βυθού-αέρος για τα υποβρύχια Type-214TN!

Το Μάιο του 2013 η τουρκική εταιρεία Roketsan και το γερμανικό κονσόρτσιουμ του IDAS (αποτελούμενο από την ThyssenKrupp Marine Systems και την Diehl BGT Defence) υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας για την περαιτέρω εξέλιξη ενός πρωτοποριακού βλήματος βυθού-αέρος του IDAS (Interactive Defence and Attack System for Submarines)  και θα μπορεί για πρώτη φορά στην στρατιωτική ιστορία να καταρρίπτει αεροσκάφη και ελικόπτερα τα οποία εκτελούν ανθυποβρυχιακές αποστολές.

Στην Diehl BGT Defence συμμετέχει και η νορβηγική Nammo η οποία αναπτύσσει τον πυραυλοκινητήρα του βλήματος).

Σύμφωνα με τη συμφωνία συνεργασίας που υπεγράφη η Roketsan ανέλαβε την ευθύνη για την ανάπτυξη, πιστοποίηση και παραγωγή σειράς της πυροκεφαλής του βλήματος IDAS, την υποστήριξη των δοκιμών του συστήματος ελέγχου ενεργοποίησης (CAS: Control Actuation System), ενώ συμμετείχε στις διαδικασίες σχεδίασης συστήματος και στην παραγωγή σειράς του CAS.

Τέλος σημειώνεται ότι η αρχή λειτουργίας του IDAS επιβεβαιώθηκε στην πράξη μέσω σειράς δοκιμαστικών βολών σε ελεγχόμενο περιβάλλον από μία υποθαλάσσια εγκατάσταση δοκιμών στη Βόρεια Γερμανία όπως επίσης και με βολές από υποβρύχιο Type 212A του γερμανικού Ναυτικού.

Το βλήμα ήδη τοποθετήθηκε την περασμένη εβδομάδα στο σκάφος του πρώτου τουρκικού υποβρυχίου Type 214TN που παραδίδεται μεταξύ Δεκεμβρίου του 2020 και Μαρτίου του 2021 στο τουρκικό Ναυτικό από τα τουρκικά ναυπηγεία.

Θα μπορούν να πλήττουν αεροσκάφη, ελικόπτερα, σκάφη επιφανείας και επίγειες βάσεις.

Το κυνήγι του τουρκικού υποβρυχίου, τον περασμένο Αύγουστο, στο στενό του Καφηρέα μεταξύ Εύβοιας και Άνδρου, θα είχε τελείως διαφορετικό αποτέλεσμα σε πολεμικές συνθήκες, αν συνέβαινε π.χ. τον επόμενο χρόνο: Το IDAS εύκολα θα κατέρριπτε τα ελληνικά ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα που πρέπει πλέον επειγόντως να εξοπλιστούν με σύστημα εγκλωβισμού από εχθρικό πύραυλο και εκτόξευσης φωτοβολίδων, όπως ακριβώς έχουν τα μαχητικά.

Τα πρώτα συστήματα που εμφανίστηκαν στον συγκεκριμένο τομέα ήταν στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας. Ένα από αυτά ήταν το σύστημα IDAS (Interactive Defence and Attack System for Submarines) βασισμένο στο βλήμα αέρος-αέρος IRIS-T με τηλεκατεύθυνση οπτικής ίνας και εντός τορπιλοσωλήνα και ακτίνα δράσης περί τα 20 χλμ.

Τα βλήματα, που έχουν απεικονιστή υπερύθρου, εκτοξεύονται ανά ένα ή σε ζεύγη και τηλεκατευθύνονται προς το στόχο, ενώ διατηρούν την ικανότητα για πλήγματα σε χερσαίους αλλά και ναυτικούς στόχους.

Η οπτική ίνα επιτρέπει την τηλεκατεύθυνση του βλήματος από το υποβρύχιο από ποικιλία βαθών και ανεξάρτητα με τους ελιγμούς αποφυγής που πραγματοποιεί, δίνοντας μια ικανοποιητική εμβέλεια της τάξης των 20 χλμ.

Το IDAS αναπτύχθηκε για τον εξοπλισμό των γερμανικών υποβρυχίων Type 212 και όπως αναφέρθηκε μπορούν να μεταφερθούν ανά 4 σε ένα τορπιλοσωλήνα, με τις πρώτες παραδόσεις να αναμένονταν στα τέλη του 2014, αλλά το πρόγραμμα είναι άγνωστο αν ολοκληρώθηκε στο γερμανικό Ναυτικό λόγω των οικονομικών περικοπών.

Αντίθετα η εγκατάστασή του στα τουρκικά υποβρύχια είναι πλέον γεγονός,

Το βλήμα IDAS είναι το πρώτο βλήμα παγκοσμίως που δίνει δυνατότητα στα υποβρύχια να εμπλέκουν εναέριους στόχους ενώ αυτά βρίσκονται σε κατάδυση, αλλά και το πρώτο βλήμα το οποίο βάλλεται απευθείας από τον τορπιλοσωλήνα χωρίς να περιέχεται σε ειδική κάψουλα.

Η ανάπτυξη του IDAS έχει τη βάση της στο παλαιότερο, μικρότερων δυνατοτήτων ελιγμών βλήμα τηλεκατεύθυνσης οπτικής ίνας Polyphem της Euromissile, που θα όπλιζε και υποβρύχια στη μικρή έκδοσή του (εμβέλειας 20 χλμ.).

Το βλήμα Polyphem ήταν ένας μικρού βάρους πύραυλος καθοδηγούμενος μέσω οπτικών ινών, ενώ στην έκδοση επιφανείας-επιφανείας θα είχε εμβέλεια 60 χλμ.

Ο πύραυλος θα εκτοξευόταν με τη βοήθεια ενός αρχικού πυραυλοκινητήρα στερεών καυσίμων και ο οποίος θα προωθούσε το βλήμα έξω από το κάνιστρο εκτόξευσης έτσι ώστε τα πτερύγια να εκταθούν μέχρι να αναλάμβανε ο κύριος κινητήρας, ένας turbojet, για να του δώσει την επιχειρησιακή του ταχύτητα.

Ο πύραυλος θα κατευθυνόταν στο στόχο του με τη βοήθεια συνδυασμού GPS/INS ενώ στην τελική φάση της προσβολής θα είχε δυνατότητα να κατευθυνθεί στο στόχο του είτε με τη βοήθεια υπέρυθρου αισθητήρα είτε με μεταβίβαση των εικόνων του αισθητήρα με MBit/s μέσω καλωδίου οπτικών ινών.

Μια από τις εκδόσεις του ήταν και αυτή για εκτόξευση από υποβρύχια με δυνατότητα πλήγματος στόχων είτε επιφανείας είτε χερσαίων ενώ υπήρχαν σχέδια και μια έκδοση εναντίον ελικοπτέρων.

Το πρόγραμμα ξεκίνησε το 1994 από τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ιταλία σταδιακά όμως εγκαταλείφθηκε από τις δύο τελευταίες και επίσημα τερματίστηκε το 2003.

Το Polyphem αντικαταστάθηκε αρχικά από το σημαντικά τροποποιημένο αεροδυναμικά Triton, το οποίο τελικά ακυρώθηκε υπέρ του IDAS.

Το γερμανικό σύστημα αντίθετα με τις αμερικανικές και γαλλικές προσπάθειες που δεν έχουν καρποφορήσει, τετραπλασιάζει τον αριθμό αντιαεροπορικών εμπλοκών ανά όγκο όπλων πλήρους μεγέθους, αλλά δυσχεραίνει την επαναγέμιση του τορπιλοσωλήνα, καθώς πρέπει να βληθούν και τα 4 για να επαναγεμίσει, ή να αφαιρεθεί ένα, δύο ή τρία έτοιμα προς βολή βήματα, για αν αντικατασταθούν από άλλο όπλο.

Η ικανότητα ελιγμών –τόσο του αμερικανικού όσο και του γαλλικού βλήματος– οδηγεί στο συμπέρασμα ότι μόνο επιθετικά ελικόπτερα κατάλληλα τροποποιημένα θα μπορούν να επιβιώσουν στο άμεσο μέλλον και να εκτελέσουν την ανθυποβρυχιακή αποστολή.

Σίγουρα το Πολεμικό Ναυτικό θα πρέπει να προσαρμόσει τον εξοπλισμό των νέων ΑΦΝΣ P-3HN που θα παραλάβει το 2023 και των ανθυποβρυχιακών ελικοπτέρων του. 

Η Lockheed-Martin δοκίμασε, στις αρχές του 2007, βολή από ΑΦΝΣ P-3C Orion του Ναυτικού των ΗΠΑ του συστήματος HAAWC (δηλαδή ελαφρά Α/Υ τορπίλη Mk 54 των 324 χλστ. φερόμενη από τροποποιημένη συλλογή ανεμοπορίας με δορυφορική και αδρανειακή καθοδήγηση Longshot).

Η άφεση έγινε από ύψος 8.000 ποδών με σαφή την πρόθεση βολών τορπιλών από ΑΦΝΣ εκτός των παραμέτρων των αμυντικών συστημάτων των υποβρυχίων.

Φυσικά, ούτε τα 8.000 πόδια είναι ύψος ασφαλείας, ούτε το σύστημα προορίζεται μόνο για ΑΦΝΣ, αφού τα βάρη (η Mk 54 ζυγίζει μόλις 231 κιλά) επιτρέπουν άνετα τη μεταφορά από μαχητικά αεροσκάφη, που θα δέχονται δεδομένα βολής από άλλες πλατφόρμες εντοπισμού και στοχοποίησης. 

Σε κάθε περίπτωση η υιοθέτηση από το τουρκικό Ναυτικό αντιαεροπορικών βλημάτων από υποβρύχια αναμένεται να φέρει ανατροπή στο ναυτικό πεδίο της μάχης ειδικά του Αιγαίου και λιγότερο της Ανατολικής Μεσογείου, όπου το κυνήγι το τουρκικών υποβρυχίων είναι πολύ πιο δύσκολο, έτσι ή αλλιώς.

Το άλλοτε ανήμπορο για ενεργητική άμυνα εναντίον απειλών από τον αέρα υποβρύχιο ίσως βρεθεί σε θέση κυνηγού αντί για κυνηγημένου.

Βέβαια κύριος στόχος των βλημάτων αυτών θα είναι τα ελικόπτερα του ΠΝ τα οποία χρησιμοποιούν το ποντιζόμενο σόναρ για να ανακαλύψουν το υποβρύχιο και όχι ανθυποβρυχιακά αεροσκάφη τα οποία χρησιμοποιούν ηχοσημαντήρες και πετούν σε σχετικά μεγάλο ύψος και με μεγάλη ταχύτητα.