Το σύγχρονο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα σημερινά άρματα μάχης αξίας μερικών εκατομμυρίων δολαρίων είναι πως μπορούν να καταστραφούν εύκολα από ένα αντιαρματικό πύραυλο αξίας μερικών χιλιάδων δολαρίων…

Αν παραβλέψουμε την παράμετρο της οικονομικής αξίας και φυσικά και της επιχειρησιακής, ένα αντιαρματικό βλήμα αποτελεί μέγιστη απειλή και για την υγεία ενός πληρώματος άρματος μάχης, που έχει την ψευδαίσθηση ότι είναι πιο προστατευμένο από ότι είναι μία ομάδα Πεζικού στο πεδίο της μάχης.

Αλλά δεν είναι…

Η παράλληλη ανάπτυξη και κατασκευή νέων αρμάτων μάχης με ισχυρότερες θωρακίσεις και αντιαρματικών όπλων από την άλλη, αν και κοινή αφορά δύο εντελώς διαφορετικούς σκοπούς:

Η μεν πρώτη έχει ως στόχο την προστασία του άρματος μάχης έναντι των απειλών η δε δεύτερη την διάτρηση της θωράκισης αυτής, για την εξουδετέρωση του στόχου.

Στην συνεχή αυτή διαπάλη υπάρχουν προτάσεις που μπορούν να εγγυηθούν αυξημένα περιθώρια επιβιωσιμότητας για τα άρματα μάχης.

Αναμφίβολα, την πιο δύσκολη αποστολή την είχαν και την έχουν πάντα οι σχεδιαστές των αρμάτων, οι οποίοι πρέπει να βρουν τη χρυσή τομή σε ζητήματα όπως το βάρος, η ευκινησία, η προστασία και η ισχύς πυρός.

Από την άλλη πλευρά, οι σχεδιαστές των αντιαρματικών όπλων πρέπει να σχεδιάσουν και να κατασκευάσουν νέα οπλικά συστήματα, εύκολα στη μεταφορά από το Πεζικό, εύχρηστα, με μεγάλη εμβέλεια και μεγάλη διατρητική ικανότητα.

Στο σύγχρονο πεδίο της μάχης, τα μηχανοκίνητα μέσα που κυριαρχούν είναι τα άρματα μάχης, τα Τεθωρακισμένα Οχήματα Μεταφοράς Προσωπικού (ΤΟΜΠ) και τα Τεθωρακισμένα Οχήματα Μάχης (ΤΟΜΑ).

Βασικό χαρακτηριστικό αυτών για την επιβίωσή τους στο σύγχρονο πεδίο της μάχης είναι το επίπεδο θωρακίσεως που διαθέτουν και η δυνατότητά τους να αντιμετωπίζουν τις σύγχρονες αντιαρματικές απειλές, που επίσης κυριαρχούν στα πεδία μάχης και μάλιστα σε πολλαπλάσιους αριθμούς.

Σύμφωνα με τα παγκόσμια στατιστικά στοιχεία, σε κάθε τεθωρακισμένο όχημα αντιστοιχούν δέκα ή περισσότερα αντιαρματικά όπλα.

Οι αντιαρματικές απειλές, ανάλογα με τον μηχανισμό διατρήσεως της θωρακίσεως που χρησιμοποιούν, διακρίνονται σε:

(α) αντιαρματικά εκρηκτικής κεφαλής κοίλου γεμίσματος (shape-charge) και (β) αντιαρματικά κινητικής ενεργείας (Armor piercing).

Οι εκρηκτικές κεφαλές κοίλου γεμίσματος, απλού ή διπλού, αποτελούν την πλειονότητα των προσβολών στις οποίες θα εκτεθεί ένα τεθωρακισμένο όχημα με αντιαρματικά πυρά από εκτοξευτές εδάφους (κυρίως) ή φερομένους επί ελαφρών οχημάτων.

Σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής εκτιμήσεις, εικάζεται ότι ο δυνητικός αντίπαλος του Ελληνικού Στρατού (ΕΣ) διαθέτει 8.000-10.000 τέτοιους εκτοξευτές με αυξητικές τάσεις, αφού εισέρχονται σε υπηρεσία τα νέα τουρκικής κατασκευής πυραυλικά αντιαρματικά συστήματα UMTAS, OMTAS, και οι κατευθυνόμενες με δέσμη laser ρουκέτες Cirit.

Η διατρητική ικανότητα των κεφαλών αυτών, που αποτελεί την κύρια απειλή, έχει αυξηθεί φτάνοντας μέχρι 1.000 χλστ., δηλαδή 1 μέτρο (!) και φυσικά εξουδετερώνει όλες σχεδόν τις θωρακίσεις των πλέον σύγχρονων αρμάτων.

Τύποι τέτοιων κεφαλών είναι τα φερόμενα σε βλήματα τύπου Milan, TOW, KORNET-E ή ακόμα και απλούστερα RPG, ανεξάρτητα από την απόσταση που αυτά βάλλονται.

Οι κατασκευαστές αρμάτων μάχης ΤΟΜΑ και ΤΟΜΠ διατείνονται ασαφώς ότι η προσφερόμενη θωράκιση παρέχει επαρκή προστασία.

Η δοκιμή στην πράξη όμως αποδεικνύει το αντίθετο.

Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα αναφέρεται η καταστροφή ισραηλινών αρμάτων «τελευταίας γενιάς» τύπου Merkava IV, IIIBaz, II Mk2 και II Mk2D από αντιαρματικά βλήματα τύπου AT-14 KORNET-Ε στον πόλεμο του Λίβανου το καλοκαίρι του 2006, μεταξύ του ισραηλινού Στρατού και της οργάνωσης Χεζμπολάχ.

Συνολικά 120 άρματα μάχης Merkava των παραπάνω εκδόσεων, ΤΟΜΑ και ΤΟΜΠ του ισραηλινού Στρατού υπέστησαν πλήγματα και αδιευκρίνιστος αριθμός καταστράφηκε κατά τη διάρκεια αυτής της σύγκρουσης.

Είναι η πρώτη φορά στα χρονικά που ίλες αρμάτων κυριολεκτικά τρέπονται σε φυγή από προσβολές αντιαρματικών όπλων Πεζικού.

Η δεύτερη απειλή κατά των αρμάτων μάχης, των ΤΟΜΠ και των ΤΟΜΑ, είναι τα αντιαρματικά διατρήσεως κινητικής ενέργειας. Σε αυτά υπάγονται οι διατρητικοί πυρήνες σκληρών μετάλλων βολφραμίου ή απεμπλουτισμένου ουρανίου (DU) μικρού διαμετρήματος πυροβόλων (12,7 χλστ. έως 30 χλστ.) ή μεγαλύτερου διαμετρήματος (πυροβόλων 120 χλστ. και 125 χλστ.), απορριπτόμενου περιβλήματος τύπου APFSDS.

Και στις περιπτώσεις αυτές η διάτρηση του θώρακος όλων σχεδόν των τύπων αρμάτων, πόσο μάλλον των ΤΟΜΠ και των ΤΟΜΑ, θεωρείται ως δεδομένη.

Η πρόταση της ελληνικής εταιρείας ΒΟΣΑ Α.Ε.

Για την αντιμετώπιση αυτών των απειλών έχουν παρουσιαστεί και υιοθετηθεί μέχρι σήμερα πολλές και διαφορετικές προτάσεις όπως οι πλάκες ενεργού θωράκισης, η σπονδυλωτή θωράκιση (με συνδυασμούς υλικών που αυξάνουν την αντοχή σε πλήγματα και τμήματα της οποίας μπορούν να αντικατασταθούν ακόμα και στο πεδίο της μάχης με νέα τμήματα) και τέλος η ενεργή θωράκιση (με συστήματα τα οποία εντοπίζουν τον στόχο σε απόσταση 50-250 μέτρων και εξουδετερώνουν το βλήμα προτού προσκρούσει στην επιφάνεια του άρματος σε απόσταση ασφαλείας από αυτό, με τη χρήση πυρομαχικών που εκτοξεύονται από εκτοξευτές που είτε είναι τοποθετημένοι περιφερειακά είτε μπορούν να περιστραφούν).

Μία ακόμη λύση που έχει υιοθετηθεί τα τελευταία χρόνια, ειδικά μετά την εμπλοκή των δυνάμεων της Δύσης στους πολέμους στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν αλλά και στην ισραηλινο-λιβανική σύγκρουση, είναι η προσθήκη μιας θωρακίσεως μικρού βάρους, η οποία παρέχει – όπως έχει αποδειχτεί – τη δυνατότητα αντιμετωπίσεως των αντιαρματικών αυτών απειλών, αμφότερων των τύπων.

Η πρόσθετη αυτή θωράκιση μπορεί να εξουδετερώσει, τόσο τις προσβολές βλημάτων κοίλου γεμίσματος όσο και αυτές κινητικής ενεργείας, ενώ είναι προσθαφαιρούμενη, δηλαδή μπορεί να τοποθετηθεί επί των οχημάτων σε περιόδους κρίσεως.

Η ελληνική εταιρεία ΒΟΣΑ Α.Ε. με έδρα τη βιομηχανική περιοχή του Βόλου προσπάθησε να δώσει μία αποτελεσματική και οικονομική λύση στο πρόβλημα της επαύξησης της προστασίας των τεθωρακισμένων οχημάτων του ΕΣ προτείνοντας ένα σπονδυλωτό σύστημα θωράκισης το οποίο αποτελείται από προσθαφαιρούμενα μεταλλικά πλέγματα χαμηλού βάρους.

Η πλήρως εμπεριστατωμένη πρόταση της ελληνικής εταιρείας όταν κατατέθηκε στο ΓΕΣ υποσχόταν να δημιουργήσει μία ολόκληρη οικογένεια αντίστοιχων συστημάτων για τα διαφορετικά οχήματα του ΕΣ.
Ο επιδιωκόμενος στόχος της ελληνικής πρότασης ήταν η κατακόρυφη αύξηση της επιβιωσιμότητος (survivalability) του άρματος και του πληρώματός του εφόσον αυτό βληθεί με οποιαδήποτε σύγχρονη απειλή (αντιαρματικά εκρηκτικής κεφαλής κοίλου γεμίσματος και αντιαρματικά κινητικής ενεργείας), η επίτευξη αυτού του στόχου με χαμηλό κόστος για τον ΕΣ, ώστε να μπορεί να υιοθετηθεί για όσο το δυνατό μεγαλύτερο αριθμό οχημάτων και φυσικά η κατασκευή της θωράκισης στην Ελλάδα κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι εύκολη η εγκατάστασή της από τις μονάδες τεχνικού του ΕΣ.

Για την απόδειξη της αποτελεσματικότητας της πρότασης της ΒΟΣΑ Α.Ε. και τον χαρακτηρισμό του έργου ως επιτυχές, η εταιρεία προέβλεπε στην πρότασή της την πραγματοποίηση πραγματικών δοκιμών, με την προσβολή δηλαδή ενός παλαιού στόχου (αποσυρμένα Μ-60 ή ακόμα και Leopard-1/2 προστατευμένου με την προτεινόμενη θωράκιση) με βλήματα κοίλου γεμίσματος ή διατρητικά.

Οι δοκιμές θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν κατά την απαίτηση του ενδιαφερόμενου, δηλαδή του ΕΣ, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, με οποιοδήποτε οπλικό σύστημα επιθυμούσε και σε οποιοδήποτε στόχο επέλεγε ο ΕΣ και όλα αυτά φυσικά με την άκρα εμπιστευτικότητα που απαιτεί ένα πρόγραμμα όπως αυτό, καθότι η εταιρεία ΒΟΣΑ Α.Ε. διαθέτει τη σχετική και αναγκαία πιστοποίηση από το ΓΕΣ. 

Η ανάπτυξη και ενδεχομένως η εφαρμογή ενός τέτοιου συστήματος, αφενός συμβάλλει στην επαύξηση της προστασίας των τεθωρακισμένων οχημάτων και πολλαπλασιάζει το δυναμικό των τεθωρακισμένων, με σχεδόν μηδενικό κόστος (δηλαδή αν υποτεθεί ότι 5πλασιάζεται η επιβιωσιμότητα των αρμάτων, 5πλασιάζεται ουσιαστικά και ο διαθέσιμος αριθμός τους) και αφετέρου ενισχύει το ηθικό των πληρωμάτων, που με την υφιστάμενη κατάσταση τα περισσότερα από τα άρματα μάχης και το σύνολο των ΤΟΜΠ του ΕΣ είναι τρωτά στα αντιαρματικά όπλα που χρησιμοποιεί ο τουρκικός Στρατός.

Η λύση που προτείνει η ελληνική εταιρεία έχει ήδη υιοθετηθεί από στρατιωτικές δυνάμεις πολέμησαν υπό ρεαλιστικές και ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες στο Αφγανιστάν και παλαιότερα στο Ιράκ.

Όπως αποδεικνύεται από τις φωτογραφίες που κατά καιρούς έχουν δημοσιευτεί από τις επιχειρήσεις των συμμαχικών δυνάμεων στο Αφγανιστάν η ελληνική πρόταση αποτελεί μία λύση την οποία έχουν υιοθετήσει αξιόμαχες στρατιωτικές δυνάμεις για την προστασία τεθωρακισμένων που ακόμα και οι πλέον ειδικοί αναλυτές θεωρούν ότι έχουν την καλύτερη προστασία στον κόσμο στην κατηγορία τους.

Η ελληνική πρόταση υποσχόταν να καλύψει τις αυστηρές απαιτήσεις του ΕΣ αξιοποιώντας τη συσσωρευμένη εμπειρία που είχε αποκτηθεί από τη χρήση αυτού του είδους θωράκισης στα πεδία των μαχών ανά τον κόσμο τα τελευταία 10 χρόνια, ενώ ήταν προσαρμοσμένη στις ιδιαίτερες επιχειρησιακές συνθήκες υπό τις οποίες, αν χρειαστεί, θα πολεμήσει ο ΕΣ.

Όσον αφορά στα τεχνικά χαρακτηριστικά της ελληνικής πρότασης, το εκτιμώμενο πρόσθετο βάρος της νέας θωράκισης υπολογίστηκε από τους μηχανικούς της ΒΟΣΑ Α.Ε. ότι θα είναι της τάξεως των 500-600 κιλών παρέχοντας σε σύγκριση με τις πλάκες ενεργού θωρακίσεως, τα εξής πλεονεκτήματα: (α) μικρότερο βάρος, (β) ευχέρεια τοποθετήσεως/αφαιρέσεως, (γ) δεν υπάρχει λήξη χρόνου ζωής (όπως τα εκρηκτικά), (δ) χαμηλό κόστος, (ε) ασφάλεια στην αξιοποίησή του.

Πυρομαχικά διατρήσεως κοίλου γεμίσματος και τρόπος αντιμετώπισής τους

Τα πυρομαχικά διατρήσεως κοίλου γεμίσματος αποτελούν –όπως προαναφέρθηκε– την κύρια απειλή των θωρακισμένων οχημάτων του πεδίου μάχης. Το κοίλο γέμισμα (shaped charge) ανεπτύχθη κατά τη δεκαετία του 1940, με κύριο στόχο τη διάτρηση θώρακος, που ήταν αδύνατο να επιτευχθεί με άλλα μέσα. Σημειώνεται ότι όλα τα γνωστά αντιαρματικά βλήματα (TOW, Milan, κτλ.) φέρουν κεφαλή αυτού του τύπου.

Η αρχή λειτουργίας του είναι αντίθετη από αυτήν της διατρήσεως με κινητική ενέργεια, την πρόσκρουση δηλαδή στη θωράκιση, ενός σκληρού σώματος όσο το δυνατό μεγαλύτερου ειδικού βάρους με όσον το δυνατό μεγαλύτερη ταχύτητα.

Στην περίπτωση του κοίλου γεμίσματος, το πάχος της θωρακίσεως που μπορεί να διατρηθεί είναι ανεξάρτητο από την ταχύτητα πρόσκρουσης και στην πραγματικότητα η εκρηκτική κεφαλή παραμένει εκτός της επιφανείας στην οποία προσκρούει.

Η διάτρηση επιτυγχάνεται από τον σχηματισμό μιας ροής αερίων (jet) (προϊόντων έκρηξης) εξαιρετικά υψηλής ταχύτητος (μέχρι 10.000 μέτρα/δευτ.), το οποίο όταν προσκρούσει στον χάλυβα της θωρακίσεως αναπτύσσει πιέσεις της τάξεως 15.000 κιλά/τ.μ. που τοπικά τον υγροποιούν.

Ο σχηματισμός του «jet» οφείλεται στη γεωμετρία της γομώσεως, που σχηματίζει έναν κώνο (ή ημισφαίριο) στο σημείο πρόσκρουσης. Είναι εντυπωσιακό ότι μεγάλες κεφαλές αντιαρματικών βλημάτων και μάλιστα σε διάταξη σειράς μπορούν να διατρήσουν θώρακα χάλυβος, που πλησιάζει το ένα μέτρο πάχους!

Η απόσταση πυροδοτήσεως του κοίλου γεμίσματος, από την κύρια θωράκιση, έχει σημαντικό ρόλο στο επιτυγχανομένο βάθος διάτρησης. Και στην αρχή αυτή, σε συνδυασμό με το χρησιμοποιούμενο υλικό, στηρίζεται η λειτουργία του θώρακα.

Πυρομαχικά διατρήσεως κινητικής ενέργειας

Για επίτευξη της μεγαλύτερης κατά το δυνατόν ταχύτητας, το βλήμα APFSDS, εξερχόμενο της κάννης, αποχωρίζεται από το περίβλημά του και συνεχίζει την τροχιά του ο λεπτός πυρήνας που αποτελείται από βαρύ μέταλλο (ουράνιο, Tangsten κτλ.) με μικρή επιβράδυνση (λόγω μειωμένης αντιστάσεως του αέρα).

Προσπίπτοντας με μεγάλη ταχύτητα στον θώρακα, λόγω μεγάλης κινητικής ενέργειας μπορεί να τον διατρήσει, εφόσον διατηρήσει την κατάλληλη γωνία πρόσπτωσης.

Eδώ θα πρέπει να προσθέσουμε και μία τρίτη απειλή για τα άρματα μάχης και τα τεθωρακισμένα οχήματα. Η χρήση των drones όπως και των αιωρούμενων πυρομαχικών αποδείχτηκε καταλυτική στον πόλεμο του Ναγκόρνο Καραμπάχ ώστε το Αζερμπαϊτζάν να κατορθώσει να κερδίσει μία στρατηγική νίκη έναντι της Αρμενίας.

Η υλοποίηση του έργου

Σύμφωνα με την κατατεθείσα πρόταση από την εταιρεία ΒΟΣΑ Α.Ε., η υλοποίηση του έργου ανάπτυξης της προσθαφαιρούμενης ελαφράς θωράκισης των τεθωρακισμένων διαχωρίζεται στις εξής επιμέρους φάσεις:
• Ποσοτικοποίηση των απειλών και προσδιορισμός του είδους της πρόσθετης θωρακίσεως για δύο κατηγορίες θωρακισμένων οχημάτων, δηλαδή (α) κύριων αρμάτων μάχης (Μ-60, LEO1A3, IV) και (β) τεθωρακισμένων οχημάτων (TOMP-M113, BMP-1, ΛΕΩΝΙΔΑΣ).

• Σχεδίαση δύο ειδών τυπικών θωρακίσεων.

• Κατασκευή δειγμάτων/εργαστηριακές δοκιμές.

• Δοκιμή με πραγματικά πυρά.

• Βελτιστοποίηση δείγματος.

• Επανάληψη πραγματικής δοκιμής.

• Ολοκλήρωση ανάπτυξης.

Οι εργασίες που απαιτούνται για την κάθε φάση έχουν ως εξής:

Για την ποσοτικοποίηση των απειλών και τον προσδιορισμό του είδους της πρόσθετης θωράκισης απαιτείται η πραγματοποίηση μαθηματικών υπολογισμών των αποτελεσμάτων των διαφόρων εκρηκτικών κεφαλών στη θωράκιση, καθώς και η χρήση μεθόδων απομειώσεως των αποτελεσμάτων τους, με την παρεμβολή της πρόσθετης θωράκισης.

Πρόκειται δηλαδή για ανάπτυξη ενός μοντέλου για τη βελτιστοποίηση της σχεδίασης που αποτελεί την επόμενη φάση.

Ακολούθως οι μηχανικοί της εταιρείας θα σχεδίαζαν τα κατασκευαστικά σχέδια δύο τύπων θωρακίσεως κύριων αρμάτων και θωρακισμένων οχημάτων, ενώ το επόμενο βήμα θα περιελάμβανε την κατασκευή δειγμάτων και την πραγματοποίηση εργαστηριακών δοκιμών.

Μετά την κατασκευή των δειγμάτων θα ακολουθούσαν εργαστηριακές δοκιμές (αντοχής – διατρήσεις – πιέσεως κτλ.) στις εγκαταστάσεις της εταιρείας.

Το επόμενο στάδιο περιελάμβανε την αξιοποίηση ενός ή περισσοτέρων δοκιμίων τα οποία θα τοποθετούνταν σε υφιστάμενους στόχους (άρματα μάχης Μ-60 κτλ) στο πεδίο βολής της μονάδας Πεζοναυτών στην περιοχή Βόλου, όπου θα πραγματοποιούταν αριθμός δοκιμών με οποιαδήποτε οπλικά συστήματα επιθυμούσε ο ΕΣ, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες.

Μετά την πραγματοποίηση των δοκιμών με αληθινά πυρά, οι μηχανικοί της ΒΟΣΑ Α.Ε. σε συνεργασία με την ομάδα συνεργασίας του ΕΣ, θα αξιολογούσαν τα αποτελέσματα της δοκιμής για ενδεχόμενες βελτιώσεις της σχεδιάσεως.

Στο πλαίσιο της βελτιστοποίησης του αποτελέσματος των δοκιμών, η ελληνική εταιρεία είχε προτείνει την επανάληψη των δοκιμών με αληθινά πυρά για την παγίωση των αποτελεσμάτων.

Η φάση της ανάπτυξης θα ολοκληρωνόταν με την πραγματοποίηση της λεπτομερούς σχεδίασης της θωράκισης από τους μηχανικούς της ΒΟΣΑ Α.Ε.

Για την υλοποίηση του έργου η εταιρεία είχε καταθέσει πλήρη φάκελο πρότασης όπου επισήμανε ότι όλες οι εργασίες θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν στις εγκαταστάσεις της ΒΟΣΑ Α.Ε. στην Α’ ΒΙΠΕ του Βόλου.

Για την πραγματοποίηση της προτεινόμενης πρότασης ανάπτυξης της νέας θωράκισης η εταιρεία θα απασχολούσε 12 μηχανικούς και επιστήμονες αξιοποιώντας μηχανήματα υψηλής τεχνολογίας, ενώ το συνολικό κόστος σχεδίασης και ανάπτυξης είχε υπολογιστεί σαφώς σε λιγότερο από μισό εκατομμύριο ευρώ.

Απολογισμός

Δυστυχώς, παρά την υπαρκτή ανάγκη του ΕΣ για τη βελτίωση των επιπέδων θωράκισης των τεθωρακισμένων οχημάτων του και την πρόταση της ελληνικής εταιρείας για ένα χαμηλού κόστους ερευνητικό πρόγραμμα, το οποίο θα μπορούσε να αποδώσει ένα προϊόν αποτελεσματικό, χαμηλού βάρους ώστε να μην επιβαρύνει τις επιδόσεις των οχημάτων που θα το φέρουν και πάνω απ’ όλα ελληνικό, η πρόταση αγνοήθηκε.

Για άλλη μία φορά, το ελληνικό κράτος αγνόησε μία ερευνητική πρόταση για ένα σύστημα που θα επαύξανε την απόδοση συστημάτων που κοστίζουν εκατομμύρια ευρώ και μάλιστα για ένα σύστημα που θα ενίσχυε το ηθικό των πληρωμάτων των τεθωρακισμένων του ΕΣ.

«Αν μπορούσα να διαλέξω θα προτιμούσα να ήμουν το σφυρί παρά το αμόνι» έλεγε ο Erwin Rommel, ένας εκ των κορυφαίων στρατηγών της Ιστορίας

Σημειώνεται ότι υπουργείο Εθνικής Άμυνας θέλει να ασκήσει μία πιο ελληνοποιημένη πολιτική προμηθειών, δημιουργώντας θέσεις εργασίας στην Ελλάδα και όχι στο εξωτερικό αλλά αυτό πρέπει να συμβαίνει και στην πράξη.

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ