Η φιλοδοξία του Τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, να αποκτήσει ακόμη περισσότερη δύναμη οδήγησε σε αποχώρηση το «δεξί του χέρι», τον πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου. Η αποχώρηση προκάλεσε αναταραχή στις αγορές και απειλεί να δημιουργήσει μία νέα περίοδο πολιτικής αναταραχής. Είτε αφορά στις σχέσεις Ε.Ε. και Τουρκίας, είτε το κουρδικό πρόβλημα, υπάρχουν πολλοί λόγοι ανησυχίας από την αποχώρηση του κ. Νταβούτογλου.

Πολιτική κρίση

Η εκδίωξη του Νταβούτογλου φθάνει σε μία στιγμή που ο Ερντογάν προσπαθεί να ενισχύει τον ρόλο του ως προέδρου, ξαναγράφοντας το τουρκικό Σύνταγμα και ενορχηστρώνοντας μία εκτεταμένη κινητοποίηση «πάταξης» όσων διαφωνούν μαζί του.

Πιέζει, επίσης, για άρση της ασυλίας ορισμένων Κούρδων βουλευτών, με στόχο να τους κατηγορήσει ως εξτρεμιστές και τρομοκράτες. Οι επικριτές του υποστηρίζουν ότι διαλύει τη δημοκρατία σε μία χώρα όπου ο στρατός έχει εκδιώξει τέσσερις εκλεγμένες κυβερνήσεις από το 1960 έως και σήμερα.

Έξι μήνες μετά τη νίκη του AKP, του οποίου συνιδρυτής είναι ο Ερντογάν, στις εκλογές – μετά από δύο εκλογικές διαδικασίες το 2015 – ο Τούρκος πρόεδρος είναι πιθανό να προκηρύξει πρόωρες εκλογές, προκειμένου να κερδίσει ενισχυμένη πλειοψηφία, ικανή να στηρίξει τη συνταγματική μεταρρύθμιση, όπως υποστηρίζει ο Aykan Erdemir, στέλεχος του Foundation for Defense of Democracies.

«Η απόσυρση του Νταβούτογλου είναι το σημείο καμπής στην τουρκική πολιτική ιστορία. Το σημείο στο οποίο προχωράμε στην αρχή του ενός ανδρός», εκτιμά ο Erdemir.

Αν και δεν είναι ξεκάθαρο ποιος θα διαδεχθεί τον Νταβούτογλου, είναι απίθανο το ΑΚΡ να επιλέξει κάποιον ο οποίος θα εναντιωθεί στον Ερντογάν.

Η βία μεταξύ των κυβερνητικών δυνάμεων και των Κούρδων αυτονομιστών του ΡΚΚ έχει κλιμακωθεί στις νοτιοανατολικές περιοχές της ώρας, μετά την καταπάτηση της εκεχειρίας και ο Ερντογάν φαίνεται ότι προτιμά μία στρατιωτική από μία διπλωματική λύση. Ο Ερντογάν θα προχωρήσει σε αυτά που θέλει χωρίς τον Νταβούτογλου, τονίζει ο Nihat Ali Ozcan, αναλυτής της Economic Policy Research.

«Η διατήρηση των στρατιωτικών επιθέσεων ενάντια στο ΡΚΚ αποτελεί μέρρος της στρατηγικής του Ερντογάν προκειμένου να κερδίσει τη στήριξη των εθνικιστών και την ψήφο τους για την αλλαγή του Συντάγματος και όσων ισχύουν για τις εξουσίες του προέδρου», τονίζει ο Ozcan, προσθέτοντας ότι ο Νταβούτογλου δεν συμμερίζονταν αυτήν την άποψη.

Σχέσεις με την Ε.Ε.

Ο Νταβούτογλου θεωρούνταν ως ο αρχιτέκτονας της συμφωνίας μεταξύ Τουρκίας και Ε.Ε. για την προσφυγική κρίση και η αποχώρησή του δημιουργεί αμφιβολίες για το κατά πόσο αυτή η συμφωνία τελικώς θα εφαρμοστεί. Η Γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ και ο Ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι, τόνισαν την Πέμπτη ότι η συμφωνία θα πρέπει να εφαρμοστεί.

Την ίδια ώρα, όμως, κορυφαίο στέλεχος των Χριστιανοδημοκρατών της κυρίας Μέρκελ άσκησε σκληρή κριτική ενάντια στον Ερντογάν για τον τρόπο με τον οποίο κυβερνά την Τουρκία.

Η απομάκρυνση του Νταβούτογλου «ενισχύει τις ανησυχίες ότι ο πρόεδρος Ερντογάν θέλει να μετατρέψει την τουρκική δημοκρατία σε μία δημοκρατία όπου ο πρόεδρος έχει τον μοναδικό λόγο», τόνισε ο Juergen Hardt, βουλευτής του CDU και προσέθεσε ότι «η Τουρκία θα πρέπει να αποφασίσει εάν το μονοπάτι που ακολουθεί θα την οδηγήσει, μελλοντικά, στην Ευρώπη ή εάν θα ενισχύσει ακόμη περισσότερο την απομόνωσή της».

Ως αντίτιμο για την βοήθειά της στην προσφυγική κρίση, η Ε.Ε. έχει προσφέρει στην Τουρκία το ποσό των έξι δισ. ευρώ, έχει υποσχεθεί την κατάργηση του καθεστώτος της βίζας για τους Τούρκους πολίτες και έχει επαναφέρει στο προσκήνιο το ενδεχόμενο να υπάρξουν συζητήσεις στο μέλλον για ένταξη της Τουρκίας στην Ένωση.

Η κεντρική τράπεζα της χώρας έχει μειώσει τα βασικά επιτόκια κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων μηνών. Ο Ερντογάν έχει ασκήσει ισχυρές πιέσεις στον νέο διοικητή της κεντρικής τράπεζας, Murat Cetinkaya να μην προχωρήσει σε νέες μειώσεις, ενώ οι υποστηρικτές του Ερντογάν έχουν ασκήσει έντονη κριτική στην κεντρική τράπεζα.

«Περαιτέρω ενίσχυση της δύναμης του Ερντογάν θα οδηγήσει σε νέες φραστικές απαιτήσεις προς την κεντρική τράπεζα προκειμένου να μειώσει τα επιτόκια», προβλέπει ο William Jackson, αναλυτής της Capital Economics.

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ