Στον προθάλαμο των μαχητικών 6ης γενιάς: Εξωατμοσφαιρικές πτήσεις και ηλεκτρομαγνητικά όπλα

Αρκετές χώρες έχουν ανακοινώσει την έναρξη σχεδιάσεων μαχητικών 6ης γενιάς, είτε κατά μόνας, είτε σε συνεργασία με άλλες όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Βρετανία, η Ιαπωνία, η Σουηδία, η Ιταλία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ινδία και η Κίνα. Τα πρώτα μαχητικά 6ης γενιάς αναμένεται να εισέλθουν σε υπηρεσία τη δεκαετία του ‘30.

Έφτασε η ώρα των µαχητικών 6ης γενιάς; Αυτό το ερώτηµα τίθεται πλέον από όλους τους ειδικούς, καθώς γίνεται φανερό ότι τα αεροσκάφη 5ης γενιάς τα οποία είτε έχουν εισέλθει ήδη σε υπηρεσία, είτε πρόκειται να µπουν τα αµέσως επόµενα χρόνια κινούνται οριακά σε συγκεκριµένα επιχειρησιακά θέµατα.

Το 2035 το F-22 θα είναι ήδη 30 ετών και το F-15 θα πλησιάζει τα 50.

Τα 184 Raptor της αµερικανικής Αεροπορίας θα έχουν υποστεί µέχρι τότε µια κύρια αναβάθµιση και αρκετές επιµέρους (όπως νέα όπλα, υπολογιστικά συστήµατα) δεν θα είναι όµως ικανά να ανταπεξέλθουν στις νέες απειλές που θα έχουν προκύψει.

Και αν το F-22 είναι ένα ώριµο πρόγραµµα πλέον (εισήλθε σε υπηρεσία το 2005) αυτό δεν σηµαίνει ότι παρόµοιες επιχειρησιακός ανάγκες δεν θα έχουν προκύψει για άλλες χώρες όπως η Ρωσία η και η Κίνα.

Οι απειλές είναι αυτές που προσδιορίζουν πρακτικά το επίπεδο των υπό σχεδίαση αεροσκαφών. Η νέα 6η γενιά των µαχητικών αεροσκαφών (είτε επανδρωµένα είτε µη επανδρωµένα) θα πρέπει να διαθέτει βελτιωµένα χαρακτηριστικά.

Αυτά προσδιορίζονται από την πολύ µεγάλη ταχύτητα, το µεγαλύτερο επιχειρησιακό ύψος, νέα συστήµατα προώθησης, αυξηµένη εµβέλεια των πυραύλων µε βελτιωµένα χαρακτηριστικά καθοδήγησης και πολύ υψηλή ταχύτητα, νέες τεχνολογίες όπλων (λέιζερ), προηγµένους αισθητήρες που θα αντικαταστήσουν την έννοια του «παραδοσιακού» ραντάρ, ικανότητα επιχειρήσεων σε πλήρες δικτυoκεντρικό περιβάλλον, δυνατότητα ηλεκτρονικής καταστολής του αντιπάλου SEEA (suppression of enemy electronic activities), και ικανότητα επιχειρήσεων σε µικτά πακέτα επανδρωµένων και µη επανδρωµένων εκδόσεων.

Πιο συγκεκριµένα τα µαχητικά 6ης γενιάς θα συγκεντρώνουν τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

– Προηγµένες ψηφιακές ικανότητες µε δίκτυο υψηλής ταχύτητας.

– Τεχνητή Νοηµοσύνη (τΝ) συγχώνευση δεδοµένων, κυβερνοπόλεµο, D2D (Digital -to – Digital) και διοίκηση, έλεγχο και επικοινωνίες.

– Επιλογή επανδρωµένης η µη επανδρωµένης έκδοσης µε δυνατότητα κατεύθυνσης από το πιλοτήριο ή αυτόνοµα µε ΤΝ.

– Προηγµένη δυνατότητα ολοκλήρωσης πιλότου-µηχανής, µε προηγµένα πιλοτήρια τα οποία θα παροµοιάζονται µέσα από το κράνος του χειριστή, παρέχοντας ορατότητα 360 µοιρών, µε δυνατότητα ΤΝ στην ενηµέρωση της τακτικής κατάστασης, αντικαθιστώντας τα συµβατικά πιλοτήρια.

– Προηγµένες ικανότητες stealth και ηλεκτρονικών µάχης.

– Προηγµένοι κινητήρες οικονοµικοί στη λειτουργιά τους αλλά µε υψηλή ώση όταν αυτό απαιτείται.

– Όπλα πολύ µεγάλης εµβέλειας.

– Εν δυνάµει δυνατότητα χρήσης όπλων κατευθυνόµενης ενέργειας.

Από τα παραπάνω χαρακτηριστικά, αυτό που απουσιάζει είναι το παλαιό δόγµα της ταχύτητας που κυριάρχησε στη δεκαετία του ΄60. Τα νέα µαχητικά θα είναι µεν ταχύτατα χρησιµοποιώντας προηγµένα συστήµατα προώθησης, άγνωστο όµως παραµένει εάν θα δοθεί έµφαση στην ευελιξία των αεροσκαφών.

Τα πρώτα µαχητικά 6ης γενιάς αναµένεται να πετάξουν µεταξύ του 2030 και 2035 τόσο σε ΗΠΑ όσο και Ρωσία, µε στόχο να ενταχθούν σε υπηρεσία λίγο µετά το 2035. Στις ΗΠΑ υπάρχουν δύο προγράµµατα για το µαχητικό 6ης γενιάς. Το πρόγραµµα FX που αφορά την αµερικανική Αεροπορία (USAF) και το πρόγραµµα Next Generation Air Dominance ή F/A-XX για το αµερικανικό Ναυτικό (USN).

Οι στόχοι στη δηµιουργία των µαχητικών 6ης γενιάς ποικίλουν από χώρα σε χώρα. Στη Ρωσία των νέο µαχητικό θα κληθεί να αντικαταστήσει τα µαχητικά 4ης και 4++ γενιάς καθώς το Τ-50 θα είναι ακόµη πλήρως επιχειρησιακό και χωρίς.

Στις ΗΠΑ το νέο µαχητικό θα αντικαταστήσει πλήρως τα F-16 και F-15 ενώ στο Ναυτικό το αεροσκάφος θα αντικαταστήσει τα F/A-18E/F Super Hornet.

Είναι όµως µάλλον απίθανο να προχωρήσουν δύο ξεχωριστά προγράµµατα 6ης γενιάς στις ΗΠΑ για τους δύο Κλάδους των ενόπλων δυνάµεων. Πάντως το ίδρυµα RAND σε πρόσφατη µελέτη του είχε απορρίψει ως µη οικονοµικά βιώσιµη την προοπτική συγχώνευσης των δύο προγραµµάτων σε ένα.

Σύµφωνα µε µελέτες του ιδρύµατος προηγούµενα κοινά προγράµµατα που προσπαθούσαν να συνδυάσουν τις απαιτήσεις διαφορετικών Κλάδων οδήγησαν την τελική σχεδίαση σε συµβιβασµούς σε σχέση µε τις αρχικές απαιτήσεις αυξάνοντας το κόστος περισσότερο από ότι αν αυτό αναπτυσσόταν ξεχωριστά.

Συγκρίνοντας το κόστος τεσσάρων πρόσφατων κοινών προγραµµάτων (F-35, T-6A, E-8 JSTARS και V-22 Osprey) σε σχέση µε ισάριθµα προγράµµατα που αφορούσαν ένα Κλάδο (C-17 Globemaster III, F/A-18E/F Super Hornet, F-22 Raptor, T-45 Goshawk), διαπιστώθηκε ότι το κόστος των κοινών προγραµµάτων αυξήθηκε κατά 65% σε σχέση µε το 24% της αύξησης για τα προγράµµατα που αφορούσαν ένα Κλάδο.

Φυσικά σηµαντικότερο κοινό πρόγραµµα το οποίο εκτόξευσε το κόστος ήταν αυτό του F-35. Σύµφωνα µε τα στοιχεία του GAO το πρόγραµµα του αεροσκάφους στον προϋπολογισµό του 2015 παρουσίαζε αύξηση 43% ε σχέση µε το 2001µε το κόστος ανά µονάδα του αεροσκάφους να έχει αυξηθεί κατά 68%.

Στην υποστήριξη του επιχειρήµατος των δύο ξεχωριστών προγραµµάτων αναφέρεται ως παράδειγµα η ύπαρξη των προγραµµάτων του F/A-18 και F-16.

Το πρώτο υιοθετήθηκε από το Ναυτικό και το δεύτερο από την Αεροπορία. Το ερώτηµα είναι πως θα ήταν η τελική σχεδίαση που θα προέκυπτε στην περίπτωση που τα δύο αυτά προγράµµατα συγχωνεύονταν σε ένα µετά το τέλος του διαγωνισµού LWF.

Στην Κίνα δεν υπάρχει ανάλογο πρόγραµµα καθώς όλες οι προσπάθειες έχουν επικεντρωθεί στην ανάπτυξη των µαχητικών 5ης γενιάς Shenyang J-31 και Chengdu j-20 και προς το παρόν δεν υπάρχουν γνωστές πληροφορίες για κάποιο νεότερο πρόγραµµα. Το πρόγραµµα του µαχητικού 6ης γενιάς έχει αποκτήσει στις ΗΠΑ ιδιαίτερα βαρύτητα, καθώς ο αριθµός των 184 F-22 έχει κριθεί ως ελάχιστος σύµφωνα µε τα νέα δεδοµένα που έχουν προκύψει από το νέο κλίµα «ψυχρού πολέµου» µεταξύ ΗΠΑ και Ρωσία. Η προσπάθεια για επανέναρξη της παραγωγής του αεροσκάφους δεν προχώρησε, αφού υπολογίστηκε ότι το κόστος θα ήταν µεγάλο, που θα καθιστούσε την προσπάθεια άκαρπη.

Το πρόγραµµα του νέου µαχητικού στις ΗΠΑ

Στις 10 Οκτωβρίου του 2012 ο υφυπουργός για την αµυντικές προµήθειες Frank Kendall ανέφερε πως είχε προκύψει η ανάγκη για την εκκίνηση ενός προγράµµατος για µαχητικό 6ης γενιάς. Τον Απρίλιο του 2013 η DARPA ξεκίνησε µια µελέτη για να γεφυρώσει τις διαφορές στις απαιτήσεις που υπήρχαν µεταξύ της USAF και του USN.

O Kendall είχε αποκαλύψει ότι η αρχική χρηµατοδότηση για το πρόγραµµα θα ξεκινούσε στον προϋπολογισµό του 2016. Ως βασικός υπεύθυνος του προγράµµατος αρχικά τοποθετήθηκε η DARPA κάτω από το πρόγραµµα «Πρωτοβουλία Αεροπορικής Υπεροχής». Τόσο η αµερικανική υπηρεσία όσο και η αµερικανική βιοµηχανία λέγεται πως έχουν ήδη ξεκινήσει µελέτες για τις τεχνολογίες του µαχητικού 6ης γενιάς.

Ο Kendall αργότερα επιβεβαίωσε πως η USAF και το USN θα έχουν τις δικές τους εκδόσεις για τις ξεχωριστές επιχειρησιακές απαιτήσεις.

Σε µια πρώιµη µελέτη του 2010 της USAF για το µαχητικό 6ης γενιάς µε τίτλο “Next Gen TACAIR” αναφερόταν ότι το νέο µαχητικό θα πρέπει να διαθέτει «ενισχυµένες ικανότητες σε εµβέλεια, επιβιωσιµότητα, δικτυοκεντρική ικανότητα, αντίληψη τακτικής περιβάλλουσας κατάστασης, διασύνδεση ανθρώπου και συστήµατος και αποτελεσµάτων όπλων.

Πιο συγκεκριµένα αναφερόταν: «Το µελλοντικό αεροσκάφος θα πρέπει να αντιµετωπίζει αντιπάλους εξοπλισµένο µε προηγµένα ηλεκτρονικά συστήµατα επίθεσης, παθητικά συστήµατα εντοπισµού, ολοκληρωµένη ικανότητα αυτοπροστασίας, όπλα κατευθυνόµενης ενέργειας και δικτυοκεντρικές ικανότητες, ενώ θα πρέπει να είναι ικανό να επιχειρεί σε περιβάλλον A2AD («θόλοι» προστασίας) στην περίοδο 2030-2050.

Το µαχητικό 6ης γενιάς θα χρησιµοποιεί προηγµένα συστήµατα κινητήρων όπως αυτά που περιγράφονται στο πρόγραµµα ADVET (Adaptive Versatile Engine Technology) που θα επιτρέπουν υψηλότερες επιδόσεις και µεγαλύτερες εµβέλειες.

Εάν το πρόγραµµα επιζήσει των περικοπών που υπάρχουν στον αµυντικό προϋπολογισµό των ΗΠΑ τότε ένας νέος κινητη΄ρας αναµένεται ένα πρωτότυπο για το Ναυτικό το 2028 και για την Αεροπορία το 2032.

Το Νοέµβριο του 2013 το ίδρυµα Ερευνών της USAF κοινοποίησε µια αίτηση για παροχή πληροφοριών (RFI) για ένα αεροµεταφερόµενο όπλο λέιζερ το οποίο θα πρέπει να βρίσκεται στα µαχητικά 6ης γενιάς µετά το 2030.

Η αµερικανική Αεροπορία ενδιαφέρεται για τρεις τύπους τέτοιων όπλων: χαµηλής ισχύος για κατάδειξη, σκόπευση και εξουδετέρωση των αισθητήρων του αντιπάλου, µέσης ισχύος για την εξουδετέρωση επερχόµενων βληµάτων και υψηλής ισχύος για την καταστροφή εχθρικών µαχητικών και στόχων εδάφους.

Το όπλο θα πρέπει να λειτουργεί από µηδενικό ύψος µέχρι τα 20.000µ. και σε ταχύτητες από Mach 0,6 έως και 2,5.

Ως στόχο το αρχικό RFI είχε θέσει το 2022 για την ολοκλήρωση των υποσυστηµάτων και τη λειτουργία του τουλάχιστον σε περιβάλλον προσοµοίωσης, αλλά είναι άγνωστο εάν η ηµεροµηνία εξακολουθεί να ισχύει. Σε σχέση µε το σύστηµα προώθησης αυτό, όπως αναφέρθηκε, έχει ως στόχο να κάνει τα αεροσκάφη ταχύτερα δίνοντας µεγαλύτερη εµβέλεια.

Με τους κινητήρες της σηµερινής τεχνολογίας να αποδίδουν το µέγιστο της ώσης τους σε ένα συγκεκριµένο σηµείο του φακέλου πτήσης οι νέοι κινητήρες θα µπορούν να ρυθµίζουν το λόγο παράκαµψης για βέλτιστη απόδοση σε οποιοδήποτε ύψος ή ταχύτητα. Αυτό θα δώσει στο αεροσκάφος µεγαλύτερη εµβέλεια, καλύτερη επιτάχυνση και µεγαλύτερη οικονοµία καυσίµου στις διηχητικές περιοχές.

Οι κινητήρες µεταβλητού κύκλου θα µπορούν να διαµορφώνουν την λειτουργία τους έτσι ώστε να λειτουργούν ως καθαρόαιµοι turbojet σε υπερηχητικές ταχύτητες και ως turbofan µε υψηλό λόγο παράκαµψης για µεγαλύτερη οικονοµία σε οικονοµικές ταχύτητες.

Η ικανότητα supercruise (χαρακτηριστικό γνώρισµα των µαχητικών 5ης γενιάς) δηλαδή η δυνατότητα να επιτυγχάνεται και να διατηρείται υπερηχητική ταχύτητα µε τη χρήση ξηρής ώσης και µόνο δεν κρίνεται ως βασική προϋπόθεση, αλλά πιθανότατα θα είναι ως ενσωµατωµένη ικανότητα.

Η USAF και το USΝ διατηρούν µεταξύ τους σηµαντικές διαφορές στο πως ο καθένας Κλάδος αντιλαµβάνεται το νέο µαχητικό 6ης γενιάς.

Υπάρχουν όµως και βασικές αρχές στις οποίες και οι δύο συµφωνούν ότι θα πρέπει να ισχύουν στο νέο µαχητικό. Αυτές είναι η παρουσία συστηµάτων τεχνητής νοηµοσύνης (ΑΙ) τα οποία θα µπορούν να δρουν ως επιπλέον βοήθηµα στη λήψη κρίσιµων αποφάσεων από τον πιλότο ενώ και τα δύο αεροσκάφη (εάν τελικά προχωρήσει το σχέδιο δηµιουργίας δύο διαφορετικών µαχητικών για το Ναυτικό και την Αεροπορία) θα πρέπει να µοιράζονται κοινές υποδοµές ανταλλαγής δεδοµένων µε ικανότητα να ανταλλάσουν µεγάλα πακέτα πληροφοριών δεδοµένων.

Οι νεότερες εξελίξεις

Τον Μάρτιο του 2015 το αµερικανικό Ναυτικό ανακοίνωσε ότι εργάζεται από κοινού µε την Αεροπορία για την σύνταξη κοινής µελέτης ανάλυσης των εναλλακτικών επιλογών ΑοΑ. Η µελέτη ΑοΑ είναι µια από τις προσπάθειες που πραγµατοποιούνται σε διάφορους τοµείς όπως η τεχνολογία κινητήρων, η αεροδυναµική σχεδίαση, η σχεδίαση stealth και τεχνικές µείωσης του Η/Μ ίχνους.

Μέρος της έρευνας του αµερικανικού Ναυτικού στηρίζεται στο πως το F-35C/Β επιτυγχάνει το ρόλο του προωθηµένου αισθητήρα. Στο πεδίο ασκήσεων White Sands του Νέου Μεξικού ένα F-35B επέδειξε σε άσκηση ακριβώς τη δυνατότητα.

Πετώντας ως προωθηµένος παρατηρητής εντόπισε µια εχθρική απειλή πέρα από τον ορίζοντα µε τους αισθητήρες του χωρίς να διευκρινίζεται εάν πρόκειται για υπέρυθρο αισθητήρα EOTS/DAS ή για ραντάρ.

Στη συνέχεια και χρησιµοποιώντας το σύστηµα ανταλλαγής δεδοµένων MADL (το οποίο θεωρείται διάδοχος του Link 16) µετέδωσε τα δεδοµένα στοχοποίησης σε σταθµό εδάφους AEGIS ο οποίος προσοµοίαζε σκάφος επιφανείας και το τελευταίο µε βολή βλήµατος SM-3 κατέρριψε το στόχο.

Το νέο µαχητικό θα πρέπει να έχει ανώτερες ικανότητες ώστε να διασυνδέεται µε εναέριες και ναυτικές πλατφόρµες παρέχοντας δεδοµένα για πολλαπλούς στόχους και σε µεγαλύτερες αποστάσεις.

Τον Απρίλιο του 2015 το κέντρο στρατηγικών και οικονοµικών αναλύσεων CSBA δηµοσίευσε µια µελέτη σύµφωνα µε την οποία το µαχητικό αεροσκάφος 6ης γενιάς της αµερικανικής Αεροπορίας θα είναι µεγαλύτερο σε διαστάσεις από το F-22 και θα µοιάζει περισσότερο σε βοµβαρδιστικό αντί του «παραδοσιακού» µικρού µεγέθους και ευέλικτου µαχητικού.

Το CSBA ανέλυσε πάνω από 1450 αεροµαχίες που συνέβησαν από το 1965 µέχρι σήµερα βγάζοντας το συµπέρασµα ότι τα βλήµατα µεγάλου βεληνεκούς και οι αισθητήρες έχουν µειώσει κατά πολύ το ενδεχόµενο κλειστών εµπλοκών.

Σύµφωνα πάντα µε την ίδια µελέτη µε τις εξελίξεις στην Αεράµυνα τα µικρού µεγέθους αεροσκάφη που στηρίζονται στην ευελιξία τους γίνεται πιο εύκολα να αναχαιτιστούν.

Ως αποτέλεσµα η δηµιουργία αεροσκαφών µε µεγαλύτερες διαστάσεις ώστε να µπορεί να µεταφέρει µεγαλύτερους σε όγκο -άρα και δυνατότητες- αισθητήρες, και µεγαλύτερα όπλα πολύ µεγάλης εµβέλειας ώστε να µπορεί να προσβάλλει τον αντίπαλο πριν ο τελευταίος µπορέσει καν να τον εντοπίσει. Παράλληλα το αεροσκάφος θα πρέπει να κινείται στις τροχιές (ράγες) ενός πλήρους δικτυοκεντρικής αρχιτεκτονικής συστήµατος.

Τα µεγαλύτερα αεροσκάφη, όπως είναι φυσικό θα έχουν µεγαλύτερη εµβέλεια, που θα τους επιτρέπει αφενός να παραµένουν για περισσότερη ώρα στην περιοχή ενδιαφέροντος, θα έχουν ισχυρότερα ηλεκτρονικά και όπλα.

Βέβαια όλα αυτά δεν σηµαίνουν ότι το νέο µαχητικό 6ης γενιάς θα είναι ένα υπερ-αεροσκάφος: Και πάλι το αµερικανικό Ναυτικό και η Αεροπορία δείχνουν να έχουν δεύτερες σκέψεις. Το πρόγραµµα F/A-XX του µαχητικού 6ης γενιάς για το USN ίσως αποδώσει στο τέλος κάτι πιο συµβατικό από ότι ίσως κάποιοι οραµατίζονται.

Αν και ο Κλάδος φαίνεται διστακτικός να δώσει συγκεκριµένα στοιχεία εντούτοις πολλοί που εκτιµούν πως αυτό που επιθυµεί το Ναυτικό είναι όχι µια ριζοσπαστική σχεδίαση αλλά απλώς ένα καλύτερο Hornet ή ένα super-super Hornet.

Ένας αεροσκάφος δηλαδή που θα κάνει τη δουλειά των F/A-18E/F καλύτερα, θα είναι επανδρωµένο και θα έχει χαµηλό κόστος χρήσης.

Λόγος το υψηλό κόστος που F-35C το οποίο αν και ικανοποιεί τις ανάγκες του αµερικανικού Ναυτικού, εντούτοις δεν θα αναπτυχθεί στα αεροπλανοφόρα µαζικά, καθώς υπάρχουν φόβοι ότι το απαιτητικό περιβάλλον του αεροπλανοφόρου θα προκαλέσει προβλήµατα στο µαχητικό.

Από την άλλη πλευρά η αµερικανική Αεροπορία σε µια στροφή στο σκεπτικό του προγράµµατος F-X άφησε να εννοηθεί ότι εξετάζεται και η λύση της δηµιουργίας «ενός δικτύου ολοκληρωµένων συστηµάτων κατανεµηµένων σε διάφορες πλατφόρµες», αντί ενός µαχητικού 6ης γενιάς.

Το παραπάνω σε απλά ελληνικά σηµαίνει σχεδιάσεις χαµηλότερου κόστους µε κοινά συστήµατα για µείωση του κόστους, σε δικτυοκεντρικό περιβάλλον και… πολλά µη επανδρωµένα.

Η ρωσική προσέγγιση για το µαχητικό 6ης γενιάς

Με το σκεπτικό του νέου µαχητικού να µην είναι ξεκαθαρισµένο στις ΗΠΑ, σε πολλά σηµεία, στη Ρωσία φαίνεται πως τα πράγµατα είναι περισσότερο συγκεκριµένα.

Η ρωσική Αεροπορία οραµατίζεται ένα µικτό στόλο από επανδρωµένα και περισσότερα µη επανδρωµένα αεροσκάφη (6thdrones) τα οποία θα στηρίζονται σε ορισµένα βασικά στοιχεία, όπως η πολύ υψηλή ταχύτητα, η stealth σχεδίαση και η µεγάλη ευελιξία.

Σύµφωνα µε στέλεχος της εταιρείας KRET κάθε επανδρωµένο µαχητικό θα έχει στη διάθεσή του ένα αριθµό 5 έως 10 από µη επανδρωµένα αεροσκάφη τα οποία θα συνοδεύουν το επανδρωµένο µαχητικό πραγµατοποιώντας κοινές αποστολές.

Το επανδρωµένο µαχητικό σε κάθε σµήνος θα έχει φυσικά τον έλεγχο όλων των µη επανδρωµένων τα οποία θα είναι προγραµµατισµένα να εκτελούν συγκεκριµένες αποστολές, όπως αναγνώριση , προσβολές στόχων εδάφους ή και να καταρρίπτουν εχθρικά αεροσκάφη.

Οι επιδόσεις των µη επανδρωµένων αεροσκαφών όπως περιγράφονται από τους Ρώσους θα είναι κατά πολύ ανώτερες από αυτές των µαχητικών 5ης γενιάς.

Θα µπορούν να πετούν µε ταχύτητες έως 5 mach ενώ θα είναι ικανά να πετούν έξω από την ατµόσφαιρα και να επανέρχονται εκατοντάδες χιλιόµετρα πιο µακριά.

Η ικανότητα αυτή των 6thdrones θα είναι τέτοια που θα επιτρέπει την αλληλοϋποστήριξη άλλων σµηνών 6thdrones που ενδέχεται να έχουν υποστεί απώλειες και που θα βρίσκονται έως και χιλιάδες χιλιόµετρα µακριά από το συγκεκριµένο σµήνος.

«Ένας πιλότος εκτελεί µια συγκεκριµένη αποστολή µε το δικό του σµήνος, την ώρα που ένα άλλο σµήνος το οποίο βρίσκεται ας πούµε χίλια χιλιόµετρα µακριά υφίσταται απώλειες. Τότε το πρώτο γκρουπ µπορεί να “µοιραστεί” αεροσκάφη µε το δεύτερο», λέει το στέλεχος της KRET.

Η ενεργή εµπλοκή σε ένα οργανικό σύνολο των µη επανδρωµένων αεροσκαφών µε τα επανδρωµένα, σύµφωνα µε την ρωσική αντίληψη γίνεται καθώς ο ανθρώπινος παράγοντας τείνει να γίνει ο «αδύναµος κρίκος» σε µια εποχή όπου αφενός τα ηλεκτρονικά συστήµατα και οι πληροφορίες ξεπερνούν την ανθρώπινη δυνατότητα άµεσης αφοµοίωσης όπως απαιτείται στο περιβάλλον της µάχης και αφετέρου οι ανθρώπινη φυσιολογία ουσιαστικά εµποδίζει ένα αεροσκάφος από το να εκτελεί ελιγµούς σε υπερηχητικές ταχύτητες ακόµη και να επιχειρεί έξω από την ατµόσφαιρα.

Επιπρόσθετα τα συστήµατα υποστήριξης ζωής και το πιλοτήριο που είναι απαραίτητα στα επανδρωµένα αεροσκάφη κάνουν το αεροσκάφος βαρύτερο περιορίζοντας τις δυνατότητές του. Η KRET εργάζεται επίσης και στο σύστηµα ηλεκτρονικού πολέµου σε συνεργασία µε την Rostech.

Ανάµεσα στα καθήκοντα του συστήµατος ηλεκτρονικής προστασίας/πολέµου θα είναι λειτουργίες όπως οι επικοινωνίες, η πλοήγηση και ο ραδιονετοπισµός εκποµπών. Αυτό που παραµένει άγνωστο είναι κατά πόσο τα 6thdrones θα µοιράζονται κοινή σχεδίαση µε το επανδρωµένο µαχητικό ή θα είναι εντελώς διαφορετική σχεδίαση αυξάνοντας όµως έτσι το κόστος.

Μια από τις λεπτοµέρειες του ρωσικού προγράµµατος είναι πως το νέο µαχητικό θα είναι εφοδιασµένο µε Η/Μ «όπλο» το οποίο θα µπορεί να θέτει εκτός λειτουργίας οποιοδήποτε εχθρικό ραντάρ σε απόσταση 10 χλµ.

Αυτό σηµαίνει ότι οποιαδήποτε βλήµατα αέρος-αέρος που θα χρησιµοποιούν το δικό τους ενεργό αισθητήρα για την τελική καθοδήγηση προς το στόχο απλά θα χάνουν το στόχο τους, ενώ το ίδιο θα συµβαίνει και µε τα ραντάρ των αεροσκαφών σε κλειστές εµπλοκές.

Το όπλο αυτό υπερ-υψηλής συχνότητας θα είναι τόσο δυνατό που είναι µάλλον απίθανο να τοποθετηθεί στην επανδρωµένη έκδοση καθώς θα µπορούσε να προκαλέσει πρόβληµα στον ίδιο τον πιλότο.

«Στην πραγµατικότητα ο Η/Μ παλµός τον οποίο θα εκπέµπει το όπλο, θα είναι τόσο ισχυρός που θα είναι αρκετά δύσκολο να προστατέψει κανείς τον πιλότο από το ίδιο του το όπλο», δήλωσε το στέλεχος της KRET. Υπεύθυνη εταιρεία για την σχεδίαση του µαχητικού είναι η UAC (United Aircraft Corporation). Και το πρόγραµµα ονοµάζεται

Mikoyan PAK DP

Η UAC ανέφερε πως το νέο µαχητικό προγραµµατίζεται να πετάξει µεταξύ 2025 και 2026 (αν και αυτή η εκτίµηση ακούγεται αισιόδοξη). Οι πύραυλοι του αεροσκάφους θα αναπτύσσουν ταχύτητες της τάξης των 9 mach και ελιγµούς µέχρι και 110 g.

Το γεγονός της επίτευξης υπερ-υπερηχητικής ταχύτητας της τάξης των 5 mach δεν είναι µια εύκολη εξίσωση. Οι τεχνολογίες των υλικών που θα µπορούν να ανταπεξέρχονται στις τροµερές θερµοκρασίες που αναπτύσσονται αλλά και η τεχνολογία των κινητήρων που θα µπορούν να προωθούν σε τέτοιες ταχύτητες τα αεροσκάφη είναι από τα δυσκολότερα, προς επίλυση ζητήµατα.

Οι ΗΠΑ έχουν αναπτύξει πολλά προγράµµατα υπερ-υπερηχητικών ατµοσφαιρικών οχηµάτων (HyperSoar, Falcon HTV-2, LYNX) όµως οι δυσκολίες που έχουν αντιµετωπίσει ήταν µεγάλες.

Όπως αναφέρουν δηµοσιεύµατα του αµερικανικού Τύπου επιστήµονες από το ερευνητικό εργαστήριο της USAF εργάζονται για τη δηµιουργία ενός πρωτότυπου το οποίο θα µπορεί να αναπτύσσει ταχύτητες µέχρι 5 mach.

Το νέο αυτό όχηµα θα βασίζεται στο X-51 Waverider το οποίο πραγµατοποίησε µια επιτυχηµένη υπερ-υπερηχητική πτήση πάνω από τον Ειρηνικό Ωκεανό σε ύψος 60.000 ποδών αναπτύσσοντας ταχύτητα 5,1 mach.

Στόχος η αµερικανική Αεροπορία σε συνεργασία µε την DARPA να έχουν έτοιµο για δοκιµές ένα τέτοιο όχηµα το 2023.

Μάλιστα σύµφωνα µε δηλώσεις υπευθύνων του προγράµµατος το Χ-51 θα µπορούσε να φτάσει ταχύτητα µεγαλύτερη των 5,1 mach αλλά τελείωσαν τα καύσιµα. Το πρόγραµµα είχε ξεκινήσει το 2004 και είχε στοιχίσει 300 εκατ. $.

Ένα B-52 είχε µεταφέρει το Χ-51 σε ύψος 50.000 ποδών όπου και εξαπολύθηκε αναπτύσσοντας ταχύτητα 4,8 mach σε 26 δευτ. Μετά από 240 δευτ. όµως εξαντλήθηκαν τα καύσιµα και το όχηµα κατέπεσε στη θάλασσα. Το πρόγραµµα όµως αυτό αφορά ουσιαστικά ένα πύραυλο ο οποίος θα είναι ικανός να κινείται µε ταχύτητες πολλών mach µέσα στην ατµόσφαιρα.

Το πρόγραµµα θα προχωρήσει παράλληλα µε το έτερο πρόγραµµα για υπερ-υπερηχητικούς πυραύλους ικανοί να αναπτύσσουν ταχύτητες της τάξης των 5 έως και 10 mach.

Η απόσταση όµως που χωρίζει το παραπάνω από το να δηµιουργηθεί ένας αεροδυναµικό σώµα που θα µπορεί να παράγει άντωση και σε χαµηλές ταχύτητες και στο τέλος να διαθέτει και πιλότο είναι µεγάλη.

Είναι άγνωστο τι προόδους έχει κάνει η Ρωσία στον τοµέα των υλικών και των κινητήρων προκειµένου να βρει τον ιδανικό συνδυασµό στα συστήµατα προώθησης (συµβατικοί κινητήρες για διηχητικές ταχύτητες που θα µετατρέπονται σε αυλωθητές για πολύ υψηλές) και το βάρος των νέων υλικών που θα είναι απαραίτητα για την επίτευξη συγκεκριµένων εµβελειών και µεταφερόµενου καυσίµου.

Τον Ιανουάριο το 2021 ανακοινώθηκε ότι το πρόγραµµα PAK DP η ανάπτυξη της επόµενης γενιάς των µυζητικών αναχαίτισης έχει ήδη ξεκινήσει.

Ινδία

Σ ε συνέντευξη στις 8 Οκτωβρίου του 2020 για τον εορτασµό της 88ης επετείου της ινδικής Αεροπορίας ο Α/ΓΕΑ Αντιπτέραρχο Marshal Rakesh Bhadauria ερωτήθηκε εάν υπάρχουν πλάνα για µαχητικό 6ης γενιάς απάντησε λέγοντας ότι υπάρχει ένας καθαρός οδικός χάρτης για τεχνολογίες 6ης γενιάς όπως τα όπλα κατευθυνόµενης ενέργειας, το «έξυπνο ζευγάρι επιλογή µεταξύ επανδρωµένης και µη επανδρωµένης πλατφόρµας πολυηχητικά όπλα και άλλος εξοπλισµός.

Η Ινδία έχει ως σχέδιο το πρόγραµµα AMCA µε την ανάπτυξη να ολοκληρώνεται το 2028 και η παραγωγή ετοιµάζεται να ξεκινήσει το 2029.

Όπως αναφέρεται η HAL πρόκειται να εφαρµόσει κάποιες τεχνολογίες 6ης γενιάς στις τελευταίες εκδόσεις του AMCA, όπως όπλα κατευθυνόµενης ενέργειας ή έλεγχος σµήνους µαχητικών UAV, αλλά οι ινδοί επίσηµοι δεν ανέφεραν ότι αυτό θα είναι το µαχητικό 6ης γενιάς.

Τον Οκτώβριο του 2021, ο σηµερινός Α/ΓΕΑ αντιπτέραρχος Vivek Ram Chaudhari επιβεβαίωσε ότι η ινδική Αεροπορία βρίσκεται στην διαδικασία σχεδίασης ενός νέου µαχητικού 6ης γενιάς.

Γαλλία-Γερµανία

Τον Ιούλιο του 2017 Γαλλία και Γερµανία ανακοίνωσαν την απόφασή τους να αναπτύξουν ένα νέο µαχητικό αεροσκάφος για την αντικατάσταση των Eurofighter Typhoon, Panavia Tornado και Dassault Rafale. Το 2018 στο πρόγραµµα εισήλθε και η Ισπανία και αυτό ονοµάστηκε FCAS (Future Combat Air System). Στο πρόγραµµα µετέχουν η Airbus, η Thales Group, η Indra Sistemas και η Dassault Aviation. Το FCAS θα αποτελείται από ένα Σύστηµα Όπλου Επόµενης Γενιάς (NGWS) καθώς και από άλλα αεροπορικά στοιχεία για το µελλοντικό επιχειρησιακό χώρο µάχης.

Το σύστηµα NGWS θα αποτελείται από µη επανδρωµένα UAV καθώς και ένα επανδρωµένο Μαχητικό Νέας Γενιάς (NGF τα οποία εκτιµάται ότι το 2035-2040 θα αντικαταστήσουν τα Rafale της Γαλλίας, Typhoon της Γερµανίας και EF- 18 Hornets της Ισπανίας.

Μια δοκιµαστική πτήση επίδειξης αναµένεται γύρω στο 2025 και η εισαγωγή λειτουργίας περίπου το 2040.

Να σηµειωθεί ότι το µαχητικό φέρεται ως 6ης γενιάς παρά το γεγονός ότι η Γαλλία και η Γερµανία δεν έχουν αναπτύξει µαχητικό 5ης γενιάς. Έτσι φαίνεται ότι η ευρωπαϊκό αεροπορική βιοµηχανία στρέφεται στα µαχητικά 6ης γενιάς χωρίς να περάσει από την 5η.

Βρετανία, Ιταλία, Σουηδία

Τ ον Ιούλιο του 2014 έγινε γνωστή µελέτη του βρετανικού υπουργείου Άµυνας για τη µελλοντική διόρθωση της RAF µετά το 2030.

Στην µελέτη τονιζόταν το γεγονός ενός νέου µαχητικού αεροσκάφους το οποίο θα αντικαταστήσει το Eurofighter Typhoon µετά το 2030.

Τον Ιούλιο του 2018 ο Βρετανός υπουργός Άµυνας αποκάλυψε τα σχέδια της χώρας του για την µελλοντική Αεροπορική Στρατηγική ανακοινώνοντας το πρόγραµµα Tempest 6ης γενιάς.

Το 2019 Σουηδία και Ιταλία ανακοίνωσαν την προσχώρησή τους στο πρόγραµµα, ενώ την ίδια χρονιά, προσκλήθηκαν να συµµετάσχουν σε αυτό τόσο η Ινδία όσο και η Ιαπωνία.

Στο Tempest µετέχουν οι BAE Systems, Rolls-Royce, Leonardo S.p.A. και MBDA. Εκτίµηση για την πραγµατοποίηση της πρώτης πτήσης δεν υπάρχει παρά µόνο το γεγονός ότι η ένταξη του σε υπηρεσία προγραµµατίζεται για το 2035.

Ιαπωνία

Τ ο 2010 η κυβέρνηση της Ιαπωνίας ανακοίνωσε την έναρξη ανάπτυξης ενός σχεδίου για ένα µαχητικό 6ης γενιάς. Το σχέδιο ονοµάστηκε Ι3 (informed, intelligent και instantaneous).

Στις 22 Μαρτίου του 2016 η Ιαπωνία ανακοίνωσε την πραγµατοποίηση της πρώτης πτήσης του µαχητικού Mitsubishi X-2 Shinshin ως αεροσκάφους δοκιµών για το σχέδιο της 6ης γενιάς. Την 1η Απριλίου του 2020 ανακοινώθηκε επίσηµα το πρόγραµµα F-X που αποσκοπεί στην σχεδίαση ανάπτυξη και παραγωγή ενός µαχητικού 6ης γενιάς.

Επιγραµµατικά

Μ ε βάση όλα τα στοιχεία ο αγώνας δρόµου για το νέο µαχητικό 6ης γενιάς ανάµεσα σε ΗΠΑ και Ρωσία έχει ήδη ξεκινήσει. Υπάρχουν όµως ακόµη πολλά ζητήµατα που είτε δεν έχουν γίνει γνωστά είτε οι ίδιοι οι υπεύθυνοι για αυτά δεν έχουν αποκρυσταλλωµένες ιδέες.

Οι ΗΠΑ βρίσκονται ακόµη στην αναζήτηση του γενικού σκεπτικού για το νέο µαχητικό χωρίς να είναι γνωστό εάν τα προγράµµατα F/A-XX και F-X προχωρήσουν µαζί ή ξεχωριστά. Υπάρχουν όµως σηµαντικές διαφορές µεταξύ των δύο Κλάδων.

Το αµερικανικό Ναυτικό επιθυµεί µια πιο «προσγειωµένη» και συµβατική λύση µε την USAF αν µην έχει ξεκαθαρίσει εάν θα προχωρήσει µε ένα βασικό µαχητικό ή µε ένα σύνολο συστηµάτων που θα της αποφέρουν την αεροπορική υπεροχή. Από την άλλη πλευρά η Ρωσία έχει πιο ξεκαθαρισµένο σκεπτικό, αν και η επίτευξή του θα είναι δύσκολη εξαιτίας των σοβαρών εµποδίων τεχνολογικής φύσης που πρέπει να υπερνικήσει.

Το 2025 φαίνεται να είναι το έτος που έχει τοποθετηθεί ως ορόσηµο για την έναρξη δοκιµών των πρώτων σχεδιάσεων, µε προοπτική τα πρώτα αεροσκάφη να αναλαµβάνουν υπηρεσία το 2030 και µετά.

Οι διαφορές ανάµεσα στα προγράµµατα ΗΠΑ και Ρωσίας είναι ευδιάκριτες έστω και σε αυτό το πρώιµο στάδιο.

Η αµερικανική Αεροπορία δεν φαίνεται να «συγκινείται» από την ευελιξία και την ταχύτητα, δίνοντας έµφαση στις δικτυοκεντρικές επιχειρήσεις και τους αισθητήρες.

Παράλληλα φαίνεται να προτιµά την τοποθέτηση όπλων υψηλής ενεργήσας λέιζερ.

Η Ρωσία φαίνεται να θέλει να επεκτείνει το φάκελο πτήσης, ακόµη και έξω από την ατµόσφαιρα, θέλοντας την ευελιξία και αντί των όπλων λέιζερ, όπλα Η/Μ παλµών.

Το γεγονός ότι η Ρωσία δεν έχει ακόµη θέσει το µαχητικό της 5ης γενιάς σε υπηρεσία και ετοιµάζεται από τώρα για το µαχητικό 6ης γενιάς και µάλιστα µε χρονοδιάγραµµα, σηµαίνει πως δεν πρόκειται να αφήσει αυτή τη φορά τις ΗΠΑ να διατηρήσουν το προβόδισµα που κατάφεραν µε το F-22.

Θα πρέπει να σηµειωθεί εδώ πως το νέο µαχητικό 6ης γενιάς, ότι σχεδίαση και αυτό αν έχει θα είναι ένα σύνολο συστηµάτων µε καινοφανείς τεχνολογίες που θα διαµορφώσουν τη µορφή των εναέριων αναµετρήσεων από το 2035 και µετά.